Η Αφροδίτη της Μήλου ανακαινίζεται και φέρνει την ευτυχία στο Λούβρο.
20.08.10 Florence Evin
Σύμφωνα με το μύθο, η Venus για του Ρωμαίους, ή Αφροδίτη για τους Έλληνες, γεννήθηκε από τον αφρό των κυμάτων και αναδύθηκε στο Κύπριο πέλαγος. Η θεά του έρωτα υπαγορεύει τους κανόνες της ομορφιάς. Αυτό το ιδεώδες εκφράζεται από την Αφροδίτη της Μήλου. Το διάσημο άγαλμα μόλις ανακαινίστηκε, μια ωραία έκπληξη για τα έξι εκατομμύρια επισκέπτες του Λούβρου (από τα οκτώ εκατομμύρια που επισκέπτονται το μουσείο κάθε χρόνο) που έρχονται ειδικά να την θαυμάσουν μαζί με τα δύο άλλα κοσμήματα, τη Τζοκόντα του Λεονάρδου ντα Βίντσι και τη Νίκη της Σαμοθράκης . Η Αφροδίτη της Μήλου που σκαλίστηκε γύρο στο 120 π.χ. σε λευκό μάρμαρο της Πάρου, βρέθηκε από έναν αγρότη το 1820 στο νησί Μήλο, στις Κυκλάδες, και παραχωρήθηκε (*) στο Λούβρο το 1821 από το βασιλιά Λουδοβίκο XVIII.
Αυτό το καλοκαίρι, το άγαλμα ακτινοβολεί. Το μυώδες σώμα της Αφροδίτης, σχεδόν ανδρικό, λουσμένο από το άπλετο φως του νότου, ξαναβρήκε την αρχική του γαλακτώδη λάμψη. Όπως η δύναμή και η αύρα , έναντι στους Θεούς και στις θεές που την περιβάλλουν, η Αθηνά, ο Απόλλωνας, ο Ερμής, ο Διόνυσος, και άλλοι - αντίγραφα ρωμαϊκών αριστουργημάτων που έχουν εξαφανιστεί.
Το χαραγμένο χαμόγελο της αριστερής όψης της, σχεδόν κοροϊδευτικό, έρχεται σε αντίθεση με το σοβαρό ύφος της δεξιάς πλευράς. Ο λεπτός διακριτικός της τήβεννος που τον φανταζόμαστε να είναι από λινό, γλιστράει μέχρι τα ισχία της και απογυμνώνει μια τέλεια προτομή.
Τοποθετημένη στο επίκεντρο ενός ερυθρού μαρμάρινου griotte (μάρμαρο σε κόκκινο κερασιού) μπορεί κανείς να κάνει το γύρο για να την δει από όλες τις πλευρές, η Αφροδίτη της Μήλου, με τα δύο μέτρα ύψος της δεσπόζει, στα 200 τετραγωνικά μέτρα των παλαιών βασιλικών διαμερισμάτων που προεκτείνουν την αίθουσα των Καρυάτιδων. Είναι το κυριότερο κομμάτι της νέας μουσειογραφίας αφιερωμένη στην κλασική και ελληνιστική τέχνη (450-30 π.χ.) που επιδιώκει να είναι ένας τρισδιάστατος περίπατος γύρω από τα έργα, όπως το σχεδίασε ο Jean-Luc Martinez, διευθυντής του τμήματος των ελληνικών, ετρουσκικών και ρωμαϊκών αρχαιοτήτων του Λούβρου.
Πού είναι τα μπράτσα;
Επικεφαλής του πρώτου μουσείου ελληνικής τέχνης του κόσμου, με περιουσία 45.000 αντικειμένων, ο Jean-Luc Martinez εκθέτει για πρώτη φορά κομμάτια που ήταν σε αποθήκες, ή σκορπισμένα αλλού, (κεραμική, πιατικά, κοσμήματα, νομίσματα, έπιπλα), τα οποία εφεξής θα παρουσιάζονται ανά γεωγραφικές περιοχές που σκηνοθετούν το μεσογειακό ελληνικό κόσμο.
Η Αφροδίτη της Μήλου ξαναβρήκε την θέση που είχε από το 1824 έως το 1848. Από τότε που εισήχθη στο Λούβρο, δεν σταμάτησε να μετακινείται. Στα χρόνια του 1820, με την τότε πολιτική, δεν της πρόσθεσαν τα εκλιπόντα μπράτσα της που είχαν σκαλιστεί για την ευκαιρία. Μόνο η μύτη, το αριστερό πόδι και τον χοντρό δάκτυλο είχαν προστεθεί τότε.
«Εξετάζοντας τις παλαιές αποκαταστάσεις παρατηρήσαμε ότι η επιφάνεια είχε ετοιμασθεί για μια προσθήκη από μάρμαρο», δηλώνει ο Μ. Martinez, «η οποία δεν πραγματοποιήθηκε».
Τα 2009-2010, μια επιστημονική μελέτη εμφάνισε τις διορθώσεις και προσθήκες που είχαν γίνει στους δυο αιώνες. Αποφασίστηκε να διατηρηθεί η μύτη της, αλλά όχι το πόδι της. Γύρο από την Θεά εκθέτονται τα μαρμάρινα κομμάτια, μεταξύ άλλων ένα πολύ μεγάλο χέρι και τροφοδοτούν το αίνιγμα: τα μπράτσα είναι χαμένα.
Florence Evin
Μεταφράστηκε από τα γαλλικά από τον Christian για το Ινφογνώμων Πολιτικά.
* σημ. του μεταφραστή: Το Άρθρο αποσιωπά τον δρόμο που έφερε το θαυμάσιο αυτό άγαλμα στην Αυλή του Λουδοβίκου και μετά στο Λούβρο!
Η Γαλλία το αγόρασε ήδη το 1821 μέσω του Γάλλου πρέσβη της στην Κωνσταντινούπολη, ενώ η Ελλάδα ήταν ακόμα υπό τουρκοκρατία.
La Vénus de Milo restaurée fait le bonheur du Louvre
Le Monde Article paru dans l'édition du 20.08.10
elon la légende, Vénus pour les Romains, ou Aphrodite pour les Grecs, est née de l'écume, sortant du bain au large de Chypre. En tout cas, la déesse de l'amour dicte les canons de la beauté. Cet idéal est incarné par la Vénus de Milo. La célèbre statue vient d'être restaurée, ce qui est une belle surprise pour les 6 millions de visiteurs du Louvre (sur les 8 millions que reçoit chaque année le musée) qui viennent tout exprès l'admirer avec deux autres joyaux, la Joconde de Léonard de Vinci et la Victoire de Samothrace. La Vénus de Milo, sculptée vers 120 av. J.-C. en marbre blanc de Paros, qui fut trouvée par un paysan, en 1820, sur l'île de Mélos, dans les Cyclades (Grèce), a été offerte par le roi Louis XVIII, en 1821, au Louvre.
En cet été, la statue rayonne. Son corps musclé, presque masculin, baigné par la lumière du sud qui entre à flots, a retrouvé l'éclat laiteux des origines. Comme sa force et son aura, face aux dieux et déesses qui l'entourent, Athena, Apollon, Hermès, Dionysos, et les autres - copies romaines de chefs-d'oeuvre disparus.
Le sourire esquissé de son profil gauche, presque moqueur, tranche avec le sérieux affiché de son profil droit. Le subtil drapé de sa toge qu'on imagine en lin a glissé jusqu'aux hanches découvrant un buste parfait.
Placée au centre d'un tapis de marbre rouge griotte, juchée sur un socle - on peut en faire le tour, pour la voir sous tous les angles -, la Vénus de Milo commande de ses deux mètres de haut les 200 mètres carrés des anciens appartements royaux que prolonge la salle des Caryatides. C'est la pièce maîtresse de la nouvelle muséographie consacrée à l'art grec classique et hellénistique (450-30 av. J.-C.) voulue, comme une promenade en 3D autour des oeuvres, par Jean-Luc Martinez, directeur du département des antiquités grecques, étrusques et romaines du Louvre.
Où sont les bras ?
A la tête du premier musée d'art grec au monde, riche de 45 000 objets, Jean-Luc Martinez montre pour la première fois des pièces sorties des réserves, ou dispersées dans des départements (céramique, vaisselle, bijoux, monnaies, mobilier), qui sont désormais présentées par zones géographiques mettant en scène le monde grec méditerranéen.
La Vénus de Milo, elle, a retrouvé la place occupée de 1824 à 1848. Depuis son entrée au Louvre, elle n'a cessé d'être déplacée. Dans les années 1820, au terme d'une polémique, on ne lui ajouta pas ses bras manquants scultpés pour l'occasion. Seuls le nez, le pied gauche et le gros orteil l'avaient été.
« En déposant les restaurations anciennes nous avons observé que la surface avait été préparée pour un complément en marbre », indique M. Martinez, lequel n'a pas été réalisé. En 2009-2010, une étude scientifique mit au jour les retouches et reprises menées en deux siècles. Il a été décidé de conserver son nez, mais pas son pied. Autour de la déesse, sont exposés des fragments de marbre, dont une main trop grande, qui nourrissent l'énigme : ses bras demeurent introuvables.
Florence Evin
| 13.01.11 
