Με την κιτς διακόσμηση της κατοικίας του στο Mar-a-Lago, ο Ντόναλντ Τραμπ έπεισε τους κεντρικούς τραπεζίτες και τους υπουργούς Οικονομικών των συμμάχων ότι θα τους βάλει να πληρώσουν τα χρέη των ΗΠΑ

Η αποδολαριοποίηση, δηλαδή η χρήση του δολαρίου μόνο εντός των ΗΠΑ και όχι πλέον στις διεθνείς συναλλαγές, είναι το θαλάσσιο ερπετό που απασχολεί τη χρηματοπιστωτική αγορά. Ωστόσο, λόγω των μονομερών υποχρεωτικών μέτρων που επέβαλαν οι ΗΠΑ στους συμμάχους τους, πρώτα κατά του Ιράν και έπειτα κατά της Ρωσίας (υποχρεωτικά μέτρα που αποκαλούνται καταχρηστικά «κυρώσεις» από την ατλαντική προπαγάνδα), η Ρωσία δημιούργησε ένα Σύστημα Μεταφοράς Χρηματοοικονομικών Μηνυμάτων (SPFS), η Κίνα το Διατραπεζικό Σύστημα Πληρωμών (CIPS) και η Ευρωπαϊκή Ένωση το Ευρωπαϊκό Όργανο Υποστήριξης Εμπορικών Συναλλαγών (INSTEX). Ως αποτέλεσμα, η χρήση του δολαρίου έχει μειωθεί κατά περίπου ένα τέταρτο στις διεθνείς συναλλαγές.

Ωστόσο, το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ έχει φτάσει σήμερα το αστρονομικό ποσό των 34 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, από τα οποία μόνο το ένα τρίτο κατέχεται από ξένους επενδυτές, σύμφωνα με το Forbes [1]. Εάν κάποιοι από τους πιστωτές των ΗΠΑ, κυρίως η Κίνα και η Σαουδική Αραβία, ζητούσαν να αποπληρωθούν, θα επακολουθούσε μια τεράστια οικονομική κρίση, όπως το 1929

Πολλοί οικονομολόγοι συχνά προειδοποιούν για αυτή την προοπτική. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Jon Hartley του Ινστιτούτου Hoover, οι κεντρικές τράπεζες δεν έχουν μειώσει το μερίδιο του δολαρίου στα αποθέματά τους από του πόλεμου στην Ουκρανία. Όμως, στις 20 Φεβρουαρίου, μια τηλεδιάσκεψη του αναλυτή Jim Bianco, που αναδημοσιεύτηκε από την εφημερίδα Bloomberg [2], επανάφερε τις ανησυχίες. Σύμφωνα με αυτόν τον αναλυτή, η διοίκηση Τραμπ ακολουθεί ένα σχέδιο, την «Συμφωνία Mar-a-Lago». Σκοπεύει να αναδιαρθρώσει ριζικά το βάρος του χρέους των ΗΠΑ, αναδιοργανώνοντας το παγκόσμιο εμπόριο μέσω δασμών, υποτιμώντας το δολάριο και, τελικά, μειώνοντας το κόστος των δανείων, με στόχο να θέσει την αμερικανική βιομηχανία σε ίση βάση με αυτή των ανταγωνιστών της στον υπόλοιπο κόσμο.

Η ιδέα της «Συμφωνίας Mar-a-Lago» αναφέρεται σε ένα άρθρο του Stephen Miran του Ινστιτούτου Manhattan [3]· ωστόσο ο Miran έχει οριστεί από τον πρόεδρο Τραμπ πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων (CEA) του Λευκού Οίκου, και ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ έδωσε μια ομιλία στις 22 Ιανουαρίου στο Davos, κατά τη διάρκεια του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, η οποία φαίνεται να πηγαίνει προς αυτή την κατεύθυνση.

Η έκφραση «Συμφωνία του Mar-a-Lago» αναφέρεται στην «Συμφωνία του Plaza» όταν, το 1975, οι ΗΠΑ εφάρμοσαν μια πολιτική αποδυνάμωσης του νομίσματός τους για να επαναφέρουν τις εξαγωγές τους. Στην πράξη, οι χρηματοοικονομικοί μηχανισμοί δεν ελέγχθηκαν σωστά, και η οικονομία των ΗΠΑ επανεκκίνησε προκαλώντας πολύ σοβαρή ύφεση στην Ιαπωνία.

Στις 21 και 22 Ιανουαρίου, ο Ντόναλντ Τραμπ είχε συγκεντρώσει τους κεντρικούς τραπεζίτες και τους υπουργούς Οικονομικών του G7 στην κατοικία του στο Mar-a-Lago. Τους υποδέχτηκε λέγοντας: «Κανείς δεν θα βγει από αυτό το δωμάτιο μέχρι να βρούμε συμφωνία για το δολάριο.» [4]. Η εν λόγω συμφωνία φέρεται επομένως να έχει εγκριθεί από τους συμμάχους.

Η κύρια ιδέα θα ήταν ότι το Αμερικανικό Θησαυροφυλάκιο θα εκδίδει κρατικά ομόλογα που δεν πληρώνουν τόκους (αυτό που ονομάζεται «μηδενικά κουπόνια») και που δεν θα λήγουν πριν από έναν αιώνα (δηλαδή δεν θα μπορούσαν να ανταλλαχθούν με μετρητά πριν από 100 χρόνια). Η Ουάσιγκτον θα έπρεπε επομένως να αναγκάσει τους συμμάχους της να μετατρέψουν τις απαιτήσεις τους σε «μηδενικά κουπόνια».

Εάν δεχτούμε αυτή την ανάλυση, πρέπει να επανερμηνεύσουμε διάφορες ενέργειες του προέδρου Τραμπ, σε θέματα δασμών ή για την δημιουργία ενός κυρίαρχου κεφαλαίου. Δεν φαίνονται πλέον τόσο απρόβλεπτες όσο περιγράφει ο διεθνής τύπος, αλλά αντιθέτως πολύ λογικές.

Πρέπει επομένως να σκεφτούμε ότι ο Ντόναλντ Τραμπ προσπαθεί να διαχειριστεί την πιθανή οικονομική κατάρρευση της «αμερικανικής αυτοκρατορίας» του Joe Biden, όπως ο Yuri Andropov, ο Konstantin Chernenko και ο Mikhail Gorbachev προσπάθησαν να διαχειριστούν αυτή της «σοβιετικής αυτοκρατορίας» του Leonid Brezhnev.

Είμαι ιδιαίτερα προσεκτικός σε αυτή την υπόθεση, καθώς, κατά τη γνώμη μου, το πραξικόπημα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 δεν είχε άλλο σκοπό παρά να αναβάλει την προβλέψιμη κατάρρευση της «αμερικανικής αυτοκρατορίας». Οι δύο τελευταίες δεκαετίες ήταν μόνο μια αναβολή που, μακριά από το να επιλύσει το πρόβλημα, το έκανε πολύ πιο περίπλοκο.

Ας θυμηθούμε: το 1989, ο Ρώσος Mikhail Gorbachev, πρώτος γραμματέας του κομμουνιστικού κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης, αποφάσισε να μειώσει τις δαπάνες του κράτους. Διέκοψε απότομα τη βοήθεια προς τους συμμάχους της ΕΣΣΔ και ξαναέδωσε στον καθένα την ελευθερία του. Ταυτόχρονα, οι Ανατολικοί Γερμανοί κατέρριψαν το Τείχος του Βερολίνου, ενώ οι Πολωνοί εξέλεξαν μέλη της Solidarność στη δίαιτα και στη γερουσία. Αυτό ήταν το τέλος του ιμπεριαλισμού του Ουκρανού Leonid Brezhnev ο οποίος, το 1968, είχε επιβάλει σε όλους τους συμμάχους της ΕΣΣΔ να υιοθετήσουν, να υπερασπιστούν και να διατηρήσουν το οικονομικό μοντέλο της Μόσχας.

Πιθανότατα να είναι αυτό που βλέπουμε σήμερα: ο Ντόναλντ Τραμπ, πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, διαλύει την «αμερικανική αυτοκρατορία» όπως είχε προσπαθήσει να την καταργήσει το 2017 [5]. Στις 28 Ιουλίου 2017, είχε αναδιοργανώσει το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας καταργώντας τις μόνιμες θέσεις του διευθυντή της CIA και του προέδρου της Επιτροπής Αρχηγών Επιτελών. Ακολούθησαν τρεις εβδομάδες πολέμου στην Ουάσιγκτον και, τελικά, η παραίτηση του Εθνικού Συμβούλου Ασφαλείας, στρατηγού Michael T. Flynn. Ο τελευταίος, που έχει εξαφανιστεί από τα ραντάρ, είναι στην πραγματικότητα ακόμα ενεργός και οργανώνει συναντήσεις στο Mar-a-Lago για τους αντιπάλους των συμμαχικών χωρών.

Αυτή τη φορά, με προσοχή, ο πρόεδρος Τραμπ ναρκώνει την κοινή γνώμη του μιλώντας για την προσάρτηση ολόκληρης της βόρειας αμερικανικής ηπείρου, από την Γροιλανδία έως την διώρυγα του Παναμά, ενώ ταυτόχρονα τερματίζει τον πόλεμο στην Ουκρανία και διαλύει την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Εάν η υπόθεσή μου είναι σωστή, δεν πρέπει να πιστεύουμε ούτε μια λέξη από τις απειλές προσάρτησης νέων εδαφών, όπως του Καναδά, και να μην φανταζόμαστε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες αποσύρονται στρατιωτικά από την Ευρώπη για να αντιμετωπίσουν την Κίνα, αλλά να παραδεχτούμε ότι εγκαταλείπουν στρατιωτικά τους Ευρωπαίους συμμάχους τους. Παρατηρούμε ότι εγκαταλείπουν τη Γερμανία και αναθέτουν στην Πολωνία την οργάνωση της κεντρικής Ευρώπης, ακόμα και αν αφήσουν τη Βαρσοβία να προσαρτήσει την ανατολική Γαλικία (σήμερα ουκρανική). Ομοίως, πρέπει να προετοιμαστούμε να δούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες να εγκαταλείπουν τους συμμάχους τους στη Μέση Ανατολή, με εξαίρεση το Ισραήλ. Πράγματι, έχουν μόλις ξεκινήσει εκ νέου τις παραδόσεις όπλων στο Τελ Αβίβ και έχουν ξεκινήσει μυστικές διαπραγματεύσεις με το Ιράν μέσω της Μόσχας. Αφήνουν τη Σαουδική Αραβία και την Τουρκία να μοιραστούν τον αραβικό κόσμο.

Ο ανταγωνισμός μεταξύ του Παρισιού και του Λονδίνου για να πάρουν την πρωτοκαθεδρία της ευρωπαϊκής άμυνας δεν πρέπει επομένως να ερμηνευτεί ως αντίθεση στην ειρήνη στην Ουκρανία. Ούτε οι γαλλικές, ούτε οι βρετανικές στρατιές έχουν τη δυνατότητα να αντικαταστήσουν τη στρατιωτική υποστήριξη της Ουάσιγκτον. Πρόκειται περισσότερο για τον καθορισμό του ρόλου που θα παίξουν στην ήπειρο οι δύο πρωτεύουσες στο μέλλον. Ο Emmanuel Macron, πρόεδρος της Γαλλίας, ελπίζει να αναπτύξει την έννοια του για την άμυνα γύρω από τη γαλλική πυρηνική δύναμη, ενώ ο Keir Starmer, πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, σκοπεύει να επωφεληθεί από την κατάσταση. Ο πρώτος γνωρίζει ότι διαλύεται η Ευρωπαϊκή Ένωση γύρω από τη Γερμανία, και ότι ο πρόεδρος Τραμπ προτιμά την «Πρωτοβουλία των Τρία Θαλασσών», γύρω από την Πολωνία. Θα μπορούσε επομένως να ξυπνήσει το Τρίγωνο της Βαϊμάρης (Γερμανία/Γαλλία/Πολωνία) για να διατηρήσει ένα περιθώριο ελιγμών. Ενώ, με βάση την ίδια ανάλυση και δεδομένης της εξασθένησης του ΝΑΤΟ, ο Keir Starmer θα προσπαθήσει να κρατήσει τη Γερμανία όσο το δυνατόν πιο μακριά από τη Ρωσία, συνεχίζοντας έτσι την εξωτερική πολιτική της χώρας του εδώ και ενάμισι αιώνα.

Σημειώστε καλά ότι εάν οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι, οι Κινέζοι και οι Σαουδάραβες θα έπρεπε να θεωρήσουν ως απάτη την ανταλλαγή των τιτλοδοτημένων απαιτήσεών τους με «μηδενικά κουπόνια», η Ρωσία θα έπρεπε αντιθέτως να υποστηρίξει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε αυτή την κίνηση. Πράγματι, κατά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η Ρωσία πέρασε μια δεκαετία ύφεσης και αναταραχών, ενώ σήμερα χρειάζεται τις Ηνωμένες Πολιτείες για να μην βρεθεί μόνη της αντιμέτωπη με την Κίνα.

Τιερί Μεϊσάν
Μετάφραση
Κριστιάν Άκκυριά

[1] «Why Trump’s ‘Mar-A-Lago Accord’ Would Financially Matter To You», Erik Sherman, Forbes, February 23, 2025.

[2] «"Mar-a-Lago Accord" chatter is geting Wall Street attention» and «Jim Bianco on What a "Mar-a-Lago Accord" could mean for the economy», Tracy Alloway & Joe Wiesenthal, Bloomberg, February 20 and 25, 2025.

[3] «A User’s Guide to Restructuring the Global Trading System», Stephen Miran, Hudson Bay Capital, November 2025.

[4] «Et Donald Trump fit entrer Mar-a-Lago dans la légende du dollar», Nessim Aït-Kacimi, Les Échos, 25 février 2025.

[5] “Ο Ντόναλντ Τραμπ διέλυσε την οργάνωση του αμερικανικού ιμπεριαλισμού”, του Τιερί Μεϊσάν, Μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά, Δίκτυο Βολταίρος, 31 janvier 2017.