Ο Anwar Gargash πήγε, στις 12 Μαρτίου, στην Τεχεράνη για να παραδώσει επιστολή του Ντόναλντ Τραμπ στην Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν.

Στην Τεχεράνη, οι Ιρανοί αναρωτιούνται με αγωνία αν, μόλις εξαντληθεί η οικονομία τους και δεν θα μπορούν πλέον να αμυνθούν, οι Ισραηλινοί και οι Αμερικανοί θα τους βομβαρδίσουν. Σε αυτές τις συνθήκες, πρέπει ή όχι να διαπραγματευτούν με τον αινιγματικό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ;

Στις 2 Μαρτίου 2025, το ιρανικό Ματζλίς (Κοινοβούλιο) ψήφισε δυσπιστία στον υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών, Abdolnaser Hemmati, λόγω της μεθόδου του να αντιμετωπίζει τον δυτικό οικονομικό αποκλεισμό και την οικονομική κρίση που προκύπτει. Την ίδια μέρα, ο φίλος του Mohammad Javad Zarif, πρώην διαπραγματευτής της συμφωνίας για τον πυρηνικό (JCPoA) και σημερινός αντιπρόεδρος, υπέβαλε την παραίτησή του.

Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ αποκάλυψε στις 7 Μαρτίου ότι είχε στείλει μια επιστολή στο Ιράν. Ο διεθνής τύπος είχε αναφέρει ότι είχε παραδοθεί την ίδια μέρα από τον Sergueï Riabkov, αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας, στον Abbas Araghchi, υπουργό Εξωτερικών του Ιράν. Αλλά η Nournews αποκάλυψε ότι η Ρωσία είχε αρνηθεί να παίξει τον μεσάζοντα. Σύμφωνα με τον Esmail Baghaei, εκπρόσωπο του υπουργείου Εξωτερικών, τελικά ήταν ο Anwar Gargash, διπλωματικός σύμβουλος του προέδρου των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, που την παρέδωσε, στις 12 Μαρτίου.

Όπως και να έχει, χωρίς να περιμένει να μάθει το περιεχόμενο της, ο αγιατολάχ Ali Khamenei, ηγέτης της Επανάστασης, δήλωσε: «Τι συμφέρον έχουμε να διαπραγματευτούμε όταν ξέρουμε ότι δεν θα σέβεται τις δεσμεύσεις του; Καθίσαμε στο ίδιο τραπέζι και διαπραγματευτήκαμε για πολλά χρόνια, και μόλις ολοκληρώθηκε, οριστικοποιήθηκε και υπογράφηκε η συμφωνία, αναποδογύρισε το τραπέζι και έσκισε την συμφωνία.»

Ο Mohammad Javad Zarif και ο υπουργός Εξωτερικών John Kerry περπατούν στους δρόμους της Γενεύης κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για την JCPoA.

Το παθητικό της συμφωνίας JCPoA

Πράγματι, το 2013, το Ιράν διαπραγματευόταν μια γενική συμφωνία με τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ καθώς και με τη Γερμανία, τα 5+1, στη Γενεύη. Κατέληξαν στην προσωρινή διακοπή του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος και σε μερική άρση των μονομερών δυτικών καταναγκαστικών μέτρων και των οικονομικών κυρώσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας. Οι διαπραγματεύσεις 5+1 διακόπηκαν τότε, ενώ οι άμεσες συνομιλίες μεταξύ Ιράν και Ηνωμένων Πολιτειών συνεχίστηκαν στα παρασκήνια. Τελικά, ξανάρχισαν, το 2015, στη Λοζάνη. Η δημόσια συμφωνία υπογράφηκε, στη Βιέννη, σχεδόν με τους ίδιους όρους όπως το προσχέδιο που είχε συντάχθηκε δύο χρόνια νωρίτερα. Είναι γνωστή ως Joint Comprehensive Plan of Action (JCPoA).

Οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνώριζαν επιτέλους το δικαίωμα της Ισλαμικής Δημοκρατίας να αναπτύξει το πολιτικό της πυρηνικό πρόγραμμα. Σε αντάλλαγμα, το Ιράν δεσμευόταν να επιτρέψει στον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (IAEA) να επαληθεύσει ότι δεν ανεπτούσσε παράλληλα στρατιωτικό πρόγραμμα. Για αυτό, δεσμευόταν να μην κατέχει περισσότερες από 5.060 φυγοκεντρωτές, να μην εμπλουτίζει ουράνιο σε περισσότερο από το 3,67%, και να περιορίζει την παραγωγή πλουτωνίου.

Η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο δήλωσαν ικανοποιημένα, ενώ ο Γάλλος διαπραγματευτής, ο σαγιάν Laurent Fabius, αναγνώριζε ότι είχε, καθώς προχωρούσαν οι συνομιλίες, ενημερώσει τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, τον φίλο του Benyamin Netanyahou, χωρίς τη γνώση των άλλων διπλωματών.

Η Ρωσία και η Κίνα κράτησαν από αυτές τις συζητήσεις, που επιβεβαιώθηκαν από τις δικές τους παρατηρήσεις επί τόπου, ότι το Ιράν είχε κλείσει το στρατιωτικό του πυρηνικό πρόγραμμα, το 1988, σύμφωνα με μια φάτουα του αγιατολάχ Rouhollah Khomeini, και ότι ποτέ δεν το είχε ξαναρχίσει [1].

Στις 30 Απριλίου 2018, ο Benjamin Netanyahou παρουσίασε τα 100.000 έγγραφα που έκλεψε η Μοσάντ από την Τεχεράνη. Σύμφωνα με τον ίδιο, αποδεικνύουν ότι το Ιράν είπε ψέματα και ετοιμάζει μια ατομική βόμβα για να εξοντώσει τον πληθυσμό του εβραϊκού κράτους.

Στις 30 Απριλίου 2018, ο Benyamin Netanyahou παρουσίασε δημόσια τα 100.000 έγγραφα που είχαν κλαπεί από τη Μοσάντ από αρχεία στην Τεχεράνη σχετικά με το σχέδιο AMAD. Εξήγησε ότι, χρησιμοποιώντας την ισλαμική αρχή της Taqîya, το Ιράν έλεγε ψέματα. Η Τεχεράνη είχε αναπτύξει από το 1989 έως το 2003 ένα στρατιωτικό πυρηνικό πρόγραμμα υπό την καθοδήγηση του φυσικού Mohsen Fakhrizadeh.

Μια εβδομάδα αργότερα, στις 8 Μαΐου 2018, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωνε την αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από τη συμφωνία που είχε υπογράψει η κυβέρνηση Obama στη Βιέννη. Τα μονομερή δυτικά καταναγκαστικά μέτρα που επιμένουν διατηρούνται και ενισχύονται.

«Από τότε, το Ιράν έχει χάσει 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως», σύμφωνα με τον πρώην πρόεδρο Hassan Rohani. Σύμφωνα με αυτή την εκτίμηση, η αποχώρηση των ΗΠΑ θα είχε προκαλέσει 650 δισεκατομμύρια δολάρια ζημιές κατά τη διάρκεια των εξίμισι ετών που πέρασαν.

Στη συνέχεια, οι πυρηνικοί εμπειρογνώμονες, που μελέτησαν τα ιρανικά έγγραφα που παρείχε το Ισραήλ, θα διαβεβαιώσουν όλοι ότι δεν ήταν το Ιράν που είπε ψέματα, αλλά το Ισραήλ. Το μόνο στοιχείο του σχεδίου AMAD που θα μπορούσε να συνδεθεί με την κατασκευή μιας ατομικής βόμβας είναι μια γεννήτρια κρουστικών κυμάτων που χρησιμοποιείται στην κατασκευή ενός πυροκροτητή για αυτόν τον τύπο βόμβας [2].

Το Ιράν, με τη σειρά του, αποχώρησε από το JCPoA και τις μυστικές συμφωνίες που είχε υπογράψει με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το απόθεμα του εμπλουτισμένου ουρανίου σε 60% αυξήθηκε σε 182 κιλά κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2024.

Το 2020, το Ισραήλ δολοφόνησε τον Mohsen Fakhrizadeh, στην Τεχεράνη.

Στις 14 Μαρτίου, η Κίνα διοργάνωσε μια συνάντηση μεταξύ Ρωσίας και Ιράν. Πρόκειται για το Πεκίνο να δείξει την υποστήριξή του στη θέση των δύο χωρών.

Προς νέες διαπραγματεύσεις

Όταν ρωτήθηκε από τον ιρανικό Τύπο για πιθανές επαφές μέσω του Ομάν, ο Abbas Araghchi δήλωσε: «Ναι, δεν είναι μια παράξενη μέθοδος, και έχει συμβεί πολλές φορές στην ιστορία. Επομένως, μια έμμεση διαπραγμάτευση είναι εφικτή... Αυτό που είναι σημαντικό, είναι ότι η θέληση για διαπραγμάτευση και να φτάσουν σε μια δίκαιη και ισότιμη συμφωνία παρουσιάζεται υπό συνθήκες ισότητας μεταξύ των κρατών. Η μορφή της διαπραγμάτευσης δεν έχει σημασία.»

Στις 12 Μαρτίου, δηλαδή κατά την παράδοση της επιστολής του προέδρου Τραμπ, η Γαλλία, η Ελλάδα, το Παναμά, η Νότια Κορέα, το Ηνωμένο Βασίλειο... και οι Ηνωμένες Πολιτείες, συγκάλεσαν το Συμβούλιο Ασφαλείας, σε κλειστή συνεδρίαση, για να εξετάσουν την επίμονη μη τήρησης από το Ιράν για τα αιτήματα πληροφόρησης της IAEA.

Την επόμενη μέρα, 13 Μαΐου, ο Mohammad Hassan-Nejad Pirkouhi, γενικός διευθυντής για την Ειρήνη και τη Διεθνή Ασφάλεια στο υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν, κάλεσε τους πρέσβεις των Ηνωμένων Πολιτειών, της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Τους κατηγόρησε για μια «ανεύθυνη και προκλητική» σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας καταχρεώνοντας τους μηχανισμούς των Ηνωμένων Εθνών. Τόνισε ότι αν το Ιράν δεν τηρεί πλέον τη δέσμευση να μην εμπλουτίζει ουράνιο σε περισσότερο από 3,67%, τηρεί πάντα τις δεσμεύσεις της JCPoA απέναντι στους επιθεωρητές της IAEA και εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του στο πλαίσιο της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (TNP).

Το Ηνωμένο Βασίλειο δήλωσε ότι είναι έτοιμο, το αργότερο στις 18 Οκτωβρίου, να επαναφέρει τις κυρώσεις του ΟΗΕ αν το Ιράν δεν φρενάρει τον εμπλουτισμό του ουρανίου. Οι τελευταίες έχουν πράγματι ανασταλεί και όχι καταργηθεί.

Στις 14 Μαρτίου, ο Ρώσος Sergueï Riabkov και ο Ιρανός Kazem Gharibabadi έγιναν δεχτοί από τον Κινέζο ομόλογό τους, Ma Zhaoxu, στο Πεκίνο. Ο τελευταίος τόνισε ότι «οι ενδιαφερόμενες πλευρές θα πρέπει να δεσμευτούν να αντιμετωπίσουν τις ρίζες της τρέχουσας κατάστασης και να εγκαταλείψουν τις κυρώσεις, τις πιέσεις ή τις απειλές για χρήση της βίας.» Σε μια συνέντευξη τύπου, ο Kazem Gharibabadi δήλωσε ότι «όλες οι διαπραγματεύσεις και οι συζητήσεις θα επικεντρωθούν αποκλειστικά στο πυρηνικό ζήτημα και στην άρση των κυρώσεων.» Ο πρώην διαπραγματευτής της JCPoA, από την πλευρά του, δήλωσε στο BBC ότι «οι διαπραγματεύσεις δεν πρέπει να περιλαμβάνουν το πρόγραμμα πυραύλων του Ιράν ή την περιφερειακή του επιρροή. Η προσθήκη αυτών των θεμάτων θα περίπλεκε τη διαδικασία και θα την καταστούσε ανεξέλεγκτη.» Τέλος, ο Sergueï Lavrov, υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, δήλωσε στον Τύπο ότι η προσθήκη πρόσθετων προϋποθέσεων στις διαπραγματεύσεις θα τις καταδικάζει σε αποτυχία. Τέλος, ο Mao Ning, εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Κίνας, τόνισε ότι «στην τρέχουσα κατάσταση, πιστεύουμε ότι όλες οι πλευρές πρέπει να διατηρήσουν την ηρεμία και την αυτοσυγκράτηση για να αποφευχθεί η κλιμάκωση της πυρηνικής κατάστασης στο Ιράν ή η πορεία προς την αντιπαράθεση και τη σύγκρουση.»

Εν τω μεταξύ, οι υπουργοί Εξωτερικών του G7, που συναντήθηκαν στο La Malbaie (Καναδάς), συζήτησαν για τις αυθαίρετες συλλήψεις στο Ιράν και τις απόπειρες δολοφονιών που διέπραξαν οι ιρανικές μυστικές υπηρεσίες στο εξωτερικό.

Στις 15 Μαρτίου, ο πρώην πρόεδρος Hassan Rohani τόνισε ότι ο ηγέτης, Ali Khamenei, «δεν έχει απόλυτη αντίθεση στις διαπραγματεύσεις». Συνέχισε: «μήπως δεν διαπραγματευτήκαμε με τις Ηνωμένες Πολιτείες για το Ιράκ, το Αφγανιστάν και την πυρηνική συμφωνία; Ακόμα και τότε, όταν ήμουν γραμματέας του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, ο ηγέτης ο ίδιος έγραφε ότι οι διαπραγματεύσεις πρέπει να τηρούν ορισμένες αρχές.»

Από το υπουργείο Εξωτερικών, όπου είναι υπεύθυνος για τη Βενεζουέλα, ο Elliott Abrams, που έχει συγκεντρώσει τους Στραουσιστές και τους αναθεωρητικούς σιωνιστές στον κόρφο της ομάδας Vandenberg Coalition, υποστηρίζει μια επίθεση στο Ιράν.

Τα διακυβεύματα των νέων διαπραγματεύσεων

Εάν γίνουν νέες επαφές (και είναι πιθανό ότι έχουν ήδη ξεκινήσει), η ειρήνευση των σχέσεων ΗΠΑ-Ιράν θα διαταράξει ξανά τη διευρυμένη Μέση Ανατολή.

Σήμερα, το Ιράν έχει χάσει στην Παλαιστίνη, στο Λίβανο και στη Συρία. Η Τεχεράνη δεν διατηρεί την στρατιωτική της επιρροή παρά μόνο στην Υεμένη. Οικονομικά, η χώρα, που υπόκειται σε μονομερή δυτικά καταναγκαστικά μέτρα, είναι στα πρόθυρα του λιμού, όπως το Ιράκ πριν την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν (2002) και η Συρία πριν την ανατροπή του Μπασάρ αλ-Άσαντ (2024). Δεν θα αντιστεκόταν περισσότερο σε μια εισβολή από ξηράς.

Καθώς η φύση απεχθάνεται το κενό, το Ισραήλ και η Τουρκία προσπαθούν να μοιράσουν τα ερείπια της περιοχής. Η εσωτερική ειρήνευση του κουρδικού ζητήματος στην Τουρκία, απο-νομιμοποιεί την θέση των Κούρδων μισθοφόρων του ψευδο-κράτους που σχηματίστηκε στη Συρία (Ροζάβα) και τους καθιστά διαθέσιμους για μια πιθανή εισβολή από ξηράς στο Ιράν για λογαριασμό του Ισραήλ.

Στα παρασκήνια, ο άνθρωπος που στέκεται πίσω από τον Benyamin Netanyahou, ο Elliott Abrams [3], κάνει ό,τι μπορεί για να στρέψει τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ εναντίον της Τεχεράνης [4].

Τιερί Μεϊσάν
Μετάφραση
Κριστιάν Άκκυριά

[1] « Qui a peur du nucléaire civil iranien ? », par Thierry Meyssan, Réseau Voltaire, 30 juin 2010.

[2] "Shock Wave Generator for Iran’sNuclear Weapons Program:More than a Feasibility Study", David Albright and Olli Heinonen, Foundation for Defense of Democraties (FDD), May 7, 2019. (PDF - 4.3 Mo).

[3] “Το πραξικόπημα των Στράουσιστών στο Ισραήλ”, του Τιερί Μεϊσάν, Μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά, Δίκτυο Βολταίρος, 7 mars 2023.

[4] «Deals of the Century: Solving the Middle East», The Vanderberg Coalition, January 2025. (PDF - 12,2 Mo)