Μια έκθεση αποκαλύπτει την εβραϊκή παρουσία στην Ελλάδα από την αρχαιότητα

Συχνά ξεχασμένη στην επίσημη ελληνική ιστορία, η εβραϊκή κοινότητα της Ελλάδας επιστρέφει στο προσκήνιο στην Αθήνα

AFP


Μια φωτογραφία δείχνει μια επιγραή ενός Εβραίου σκλάβου, που χρονολογείται περίπου στο 300-250 π.Χ., που εκτίθεται στην έκθεση "Πέτρινα Μονοπάτια-Πέτρινες Ιστορίες, Εβραϊκές Επιγραφές στην Ελλάδα", στο Εβραϊκό Μουσείο Της Ελλάδος, Αθήνα, 17 Μαΐου 2022. (Πίστωση: Λουίζα ΓΟΥΛΙΑΜΑΚΗ / AFP)

Η εβραϊκή παρουσία στην Ελλάδα χρονολογείται από τον 4ο αιώνα π.Χ., αποκαλύπτει μια έκθεση στήλων στην Αθήνα, που πιστοποιεί για πρώτη φορά την «πολυπολιτισμικότητα» του ελληνικού κόσμου στην αρχαιότητα.

Συχνά ξεχασμένη στην επίσημη ελληνική ιστορία, η εβραϊκή κοινότητα της Ελλάδας βρίσκεται και πάλι στο προσκήνιο στην Αθήνα, ταυτόχρονα στο Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδας και στο Επιγραφικό Μουσείο της Αθήνας.

«Για πρώτη φορά εκθέτουμε επιγραφές που αποκαλύπτουν την εβραϊκή παρουσία στον ελληνικό κόσμο από τον 4ο αιώνα π.Χ.», λέει η Αναστασία Λουδάρου, επιμελήτρια της έκθεσης «Πέτρινα Μονοπάτια-Πέτρινες Ιστορίες, Εβραϊκές Επιγραφές στην Ελλάδα».

Από τη δεκαετία του 2000, η Αναστασία Λουδάρου και το Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος προσπαθούν να «αποδείξουν ότι η ελληνική κοινωνία ήταν πάντα πολυπολιτισμική» και ότι η ελληνική ιστορία δεν κυριαρχείται μόνο από την ορθόδοξη θρησκεία.

Ο επισκέπτης παρακολουθεί τις στήλες που εκτίθενται στην έκθεση «Πέτρινα Μονοπάτια-Πέτρινες Ιστορίες, Εβραϊκές Επιγραφές στην Ελλάδα», στο Εβραϊκό Μουσείο Της Ελλάδος, Αθήνα, 17 Μαΐου 2022. (Πίστωση: Λουίζα ΓΟΥΛΙΑΜΑΚΗ / AFP)

«Αναπόσπαστο μέρος»

«Η Εβραϊκή κοινότητα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Ελληνικής ταυτότητας, γεγονός το οποίο αρνήθηκε πολύ συχνά κατά τη διάρκεια των αιώνων», δήλωσε ο επικεφαλής ραβίνος της Ελλάδος Γκάμπριελ Νέγκριν στο AFP.

Περίπου 5.000 Εβραίοι ζουν σήμερα στην Ελλάδα, όπου ο πληθυσμός είναι πάνω από 90% Ορθόδοξος Χριστιανός.

Μέχρι το Φεβρουάριο 2023, ξένοι και Έλληνες επισκέπτες μπορούν να ανακαλύψουν για πρώτη φορά επιγραφές που τεκμηριώνουν τη ζωή των Εβραίων από τον 4ο αιώνα π.Χ. έως τη βυζαντινή εποχή.

«Η έκθεση αυτή είναι ζωτικής σημασίας, σε μια εποχή που οι λίγοι Έλληνες επιζώντες του Ολοκαυτώματος δεν είναι πλέον πολλοί για να καταθέσουν, δήλωσε ο Γκάμπριελ Νέγκριν, στο περιθώριο των εγκαινίων της έκθεσης.

Μια επισκέπτρια παρατηρεί τις επιγραφές που εκτίθενται στην έκθεση «Πέτρινα Μονοπάτια-Πέτρινες Ιστορίες, Εβραϊκές Επιγραφές στην Ελλάδα», στο Εβραϊκό Μουσείο Της Ελλάδος, Αθήνα, 17 Μαΐου 2022. (Πίστωση: Λουίζα ΓΟΥΛΙΑΜΑΚΗ / AFP)

Περίπου 60.000 Έλληνες Εβραίοι χάθηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα θανάτου, περίπου το 83% της προπολεμικής κοινότητάς τους.

«Αυτή η ιστορία πρέπει να μεταδοθεί στις νέες γενιές και πρέπει να καταστήσει δυνατή την καταπολέμηση της άγνοιας και των προκαταλήψεων από τις οποίες συχνά προκύπτουν αντισημιτισμός και μίσος του άλλου», δήλωσε ο Μεγάλος Ραβίνος.

Στην Ελλάδα, η αντισημιτική συμπεριφορά που παραμένει συνδέεται με την ισχυρή Ορθόδοξη Εκκλησία η οποία δεν έχει συγχωρέσει επίσημα τους Ιουδαίους για το θάνατο του Ιησού, που σκοτώθηκε από τους Ρωμαίους.

Περίπου το 36% των Ελλήνων έχουν «αρνητικά συναισθήματα» απέναντι στους Εβραίους και σχεδόν το 60% από αυτούς πιστεύουν θεωρίες συνωμοσίας για ένα «εβραϊκό μυστικό δίκτυο που επηρεάζει τις οικονομικές και πολιτικές υποθέσεις», σύμφωνα με δημοσκόπηση της Ένωσης Δράσης και Προστασίας του 2021.

Μια επισκέπτρια παρατηρεί τις επιγραφές που εκτίθενται στην έκθεση «Πέτρινα Μονοπάτια-Πέτρινες Ιστορίες, Εβραϊκές Επιγραφές στην Ελλάδα», στο Εβραϊκό Μουσείο Της Ελλάδος, Αθήνα, 17 Μαΐου 2022. (Πίστωση: Λουίζα ΓΟΥΛΙΑΜΑΚΗ / AFP)

«Οι επιγραφές δεν ψεύδονται»

Στο Εβραϊκό Μουσείο της Αθήνας, τα αρχαία αντικείμενα που συνδέονται με σύγχρονα έργα τέχνης επιτρέπουν ένα «διάλογο για το ζήτημα της διαφορετικότητας», αναφέρει η διευθύντρια του μουσείου Ζανέτ Μπατίνου.

Έτσι, μια επιγραφή που χρονολογείται από το 300 έως το 250 π.Χ. αναφέρεται στην απελευθέρωση ενός Εβραίου σκλάβου, ενώ το έργο του καλλιτέχνη Viktor Koen παρουσιάζει τη γιαγιά του, πρώην μαύρη σκλάβα στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Δίπλα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, η επιγραφική γκαλερί αποκαλύπτει περίπου τριάντα αντικείμενα που μας μεταφέρουν στη Δήλο, ένα μικρό νησί των Κυκλάδων, ένα ιερό αφιερωμένο στον Απόλλωνα, όπου βρέθηκαν τα ερείπια μιας συναγωγής, αλλά και στη Χαλκίδα στο νησί της Εύβοιας όπου ανακαλύφθηκε εβραϊκό νεκροταφείο, ή ακόμη στη βυζαντινή πόλη του Μυστρά στην Πελοπόννησο, όπου ανακαλύφθηκαν εβραϊκές ταφόπετρες.

«Οι επιγραφές είναι αποδείξεις που δεν μπορούν να ψεύδονται», σημειώνει η Ελένη Ζαβού, αρχαιολόγος στο Επιγραφικό Μουσείο. «Βεβαιώνουν την πολυπολιτισμικότητα του ελληνικού κόσμου, τη σημασία των εβραϊκών κοινοτήτων σε πολιτικό, καλλιτεχνικό, θρησκευτικό και οικονομικό επίπεδο».

Το Δεκέμβριο, ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν συμφώνησαν να επιστρέψουν τα αρχεία της ελληνοεβραϊκής κοινότητας, τα οποία είχαν καταλάβει οι Ναζί και τα οποία η Μόσχα ανέσυρε μετά την κατάληψη του Βερολίνου από τον Κόκκινο Στρατό τον Μάιο του 1945.

Η επιστροφή τους στην Ελλάδα είναι «ένα γεγονός μεγάλης ιστορικής σημασίας που κλείνει ένα τραγικό κεφάλαιο του ελληνικού Ιουδαϊσμού και ανοίγει ένα άλλο, πιο λαμπρό, για την επιστημονική κοινότητα που θα είναι πλέον σε θέση να ανακατασκευάσει τη μακρά ιστορία της εβραϊκής παρουσίας στην Ελλάδα», είχε δηλώσει τότε η υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδος Λίνα Μενδώνη.

Μετάφραση: Κριστιάν Ακκυριά

Une exposition dévoile la présence juive en Grèce dès l'Antiquité - The Times of Israël (timesofisrael.com)

Οι διαπραγματεύσεις και η τελική συμφωνία της Ζυρίχης μέσα από Τουρκικές πηγές, όπως την σκιαγραφεί ο μεγάλος Έλληνας αναλυτής Νεοκλής Σαρρής

Οι διαπραγματεύσεις και η τελική συμφωνία της Ζυρίχης μέσα από Τουρκικές πηγές, όπως την σκιαγραφεί ο μεγάλος Έλληνας αναλυτής Νεοκλής Σαρρής

(Σημ Φιλίστωρος: αφιερωμένο στην μνήμη του σημαντικού Έλληνα επιστήμονα Νεοκλή Σαρρή) 

Το 1958 ήταν μια χρονιά κρίσιμη για τις Ελληνο-τουρκικές σχέσεις λόγω της κορύφωσης του αγώνα της ΕΟΚΑ για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, αλλά και τις έντονες αντιδράσεις της Ελληνικής κοινής γνώμης  για την τουρκική διπλωματική επέμβαση στο ζήτημα. Ο αναβρασμός της κοινής γνώμης στην Ελλάδα ήταν πολύ μεγάλος και λόγω των εκτελέσεων Κύπριων αγωνιστών από τους Άγγλους, ενώ τα κόμματα της αντιπολίτευσης ανέβαζαν τους τόνους αντιπαράθεσης στη Βουλή κατά της ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Σε μια τέτοια συγκυρία, στις 14 Δεκεμβρίου 1958, ο  Καραμανλής σε λόγο του στο κοινοβούλιο επεσήμανε πως το Κυπριακό είχε μεταβληθεί σε μια εθνική γάγγραινα, ότι τούτο είναι μια Εθνική περιπέτεια και ότι η "Ελλάς σύρεται σε αυτή την περιπέτεια". Άρα η μόνη λύση που απομένει είναι "μια απ΄ ευθείας συνεννόηση με τους Τούρκους".

Χρονικά αυτή είναι μάλλον η στιγμή της εκκίνησης της μυστικής διπλωματίας και των διαβουλεύσεων μεταξύ ανώτατων πολιτικών ιθυνόντων της Ελλάδος και της Τουρκίας που οδήγησαν στην συμφωνία της Ζυρίχης. Σύμφωνα με τον Τούρκο πρεσβευτή στην Ελλάδα Βεργκίν σημαντικό ρόλο στην αίσια λήξη της Κυπριακής διαμάχης υπέρ της Τουρκίας έπαιξαν οι Η.Π.Α. Σύμφωνα με τον Τούρκο διπλωμάτη υπήρχε στενή συνεργασία μεταξύ των διπλωματικών αντιπροσώπων των Η.Π.Α. και της Τουρκίας που βρίσκονταν στην Ελλάδα, ενώ οι Έλληνες σε κάθε τουρκικό αίτημα ενημέρωναν την Αμερικανική πρεσβεία για το ποια θα όφειλε να είναι η αντίδραση τους. Όταν ο Αμερικανός πρεσβευτής ζητούσε από τους Έλληνες να δεχθούν το εκάστοτε τουρκικό αίτημα, "οι Έλληνες γίνονταν περισσότερο ενδοτικοί.".

Σύμφωνα πάντα με τον Τούρκο διπλωμάτη όταν ξεκίνησαν οι μυστικές επαφές μεταξύ του Αβέρωφ και του εκάστοτε εκπροσώπου της Τουρκίας, οι επαφές αυτές γίνονταν 5 η 6 φορές κάθε μέρα, εκτός δημοσίων κτηρίων, δεν τηρούνταν πρακτικά και φυσικά δεν γίνονταν ανακοινώσεις. Πολλές φορές οι συναντήσεις γίνονταν σε φιλικά σπίτια όπου οι δύο συνομιλητές προσέρχονταν μόνοι τους και χωρίς συνοδείες. Οι πιο συχνές συνομιλίες όμως διεξάγονταν στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, όπου οι πτήσεις των τουρκικών αερογραμμών είχαν ανταπόκριση και οι Τούρκοι διπλωμάτες έβρισκαν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να συνομιλήσουν με τους ομολόγους τους.

Στις συνομιλίες αυτές, σύμφωνα πάντα με τα απομνημονεύματα του Βεργκίν, η ελληνική Κυβέρνηση και προσωπικά ο Καραμανλής έδειχναν διατεθειμένοι σε ένα μελλοντικό ανεξάρτητο Κυπριακό

Μεντερές-Καραμανλής στην Ζυρίχη

κράτος να αναγνωρίσουν δικαιώματα σε ποσοστό 30% η ακόμη και 40%. Το μόνο που ζητούσαν ήταν να μην υπάρχουν καθόλου τουρκικά στρατεύματα στο νησί, ίσως μόνο μια συμβολική δύναμη από 30 έως 50 άνδρες. Οι Τούρκοι στις μυστικές αυτές διαπραγματεύσεις ζητούσαν οι δυνάμεις του ΤΟΥΡΔΥΚ να κυμαίνονται από 1000 έως 2000 άνδρες, πάντα σε αναλογία με τις ελληνικές δυνάμεις. Οι διαπραγματεύσεις στο σημείο αυτό ήταν σκληρές και εργώδεις και το θέμα αυτό ήταν και το βασικό σημείο τριβής στις διαπραγματεύσεις που έλαβαν χώρα σε ξενοδοχείο 15 λεπτά έξω από τη Ζυρίχη.

Στη Ζυρίχη είχαν προσέλθει και οι δύο πρωθυπουργοί Καραμανλής - Μεντερές με μεγάλες αντιπροσωπείες από διπλωμάτες και τεχνοκράτες από τις δύο χώρες που θα επεξεργάζονταν και θα διαπραγματεύονταν μια τελική συμφωνία για το Κυπριακό. Ο Βεργκίν βρισκόταν και αυτός στη
Ζυρίχη και γράφει στα απομνημονεύματα του πως η Τουρκία ήταν από την αρχή θετική γιατί μια πιθανή συμφωνία ενδυνάμωνε την τουρκική θέση στην Κύπρο καθώς θα αναγνώριζε ως ισότιμη την μειοψηφούσα τουρκική κοινότητα με εκτεταμένα δικαιώματα και επομένως είτε οι Έλληνες θα σέβονταν την συμφωνία είτε οι Τούρκοι θα είχαν κάθε δικαίωμα επέμβασης που θα απέρρεε από την υπογραφείσα συμφωνία. Σύμφωνα με τον Βεργκίν το ΤΟΥΡΔΥΚ θα έπαιζε ένα ρόλο προγεφυρώματος σε μια μελλοντική στρατιωτική επέμβαση. Οι Έλληνες όμως διαισθάνονταν τον ρόλο αυτό του ΤΟΥΡΔΥΚ και στις διαπραγματεύσεις ήταν κάθετα αντίθετοι στην ύπαρξη του.

Το μενού στην Ζυρίχη με τις υπογραφές

Τελικώς η Τουρκική αντιπροσωπεία διεμήνυσε στην Ελληνική ότι είτε αποδεχόταν το ΤΟΥΡΔΥΚ να έχει δύναμη 650 ανδρών, είτε ο Μεντερές θα αποχωρούσε από την Ζυρίχη και τις διαπραγματεύσεις. Το τελεσίγραφο αυτό λειτούργησε, η Ελληνική πλευρά υποχώρησε και έτσι υπογράφτηκε η συμφωνία της Ζυρίχης στην τελική της μορφή όπως την γνωρίζουμε σήμερα. Ακολούθησε γεύμα στο οποίο για πρώτη φορά παρακάθησαν και οι δύο αντιπροσωπείες και που έγινε σε πολύ θερμό κλίμα. Μάλιστα οι δύο πρωθυπουργοί και ο Ζορλού υπέγραψαν και το μενού του γεύματος εις ανάμνηση του μεγάλου επιτεύγματος της συμφωνίας. ο Αβέρωφ απέφυγε να υπογράψει...
Σύμφωνα με τον Τούρκο διπλωμάτη:
"Η συμφωνία της Ζυρίχης ήταν μια πρωτοφανής διπλωματική επιτυχία της Τουρκίας. Το Κυπριακό από άποψης Διεθνούς Δικαίου ήταν ένα θέμα που αφορούσε δύο μέρη: την Αγγλία και την Ελλάδα. Η Αγγλία ανησυχούσε να μην χάσει μια αποικία και η Ελλάδα εκινείτο στο όνομα της συντριπτικής πλειοψηφίας του λαού της αποικίας αυτής. Έτσι το πρόβλημα της αυτοδιάθεσης ήταν ξεκάθαρο πρόβλημα προσάρτησης της νήσου: η ¨ΕΝΩΣΗ. Κανείς δεν είχε το δικαίωμα να αναμιχθεί άμεσα εκτός των δύο ενδιαφερόμενων χωρών και η μοναδική αρχή που θα επιλαμβανόταν του θέματος ήταν ο ΟΗΕ. Έτσι λοιπόν, η συμφωνία της Ζυρίχης ήταν η Διεθνής ληξιαρχική πράξη ενταφιασμού του προαιώνιου ονείρου των Ελληνοκυπρίων για την Ένωση με την Ελλάδα".

Ο υπεύθυνος σύμβουλος για το Κυπριακό Νιχάτ Ερήμ αναφέρει ότι "...είναι πολύ δύσκολο να ανευρεθεί άλλη χώρα στον κόσμο όπου τέτοιο ποσοστό πληθυσμού να έχει αποκτήσει τέτοια δικαιώματα όσα απέκτησαν οι Τουρκοκύπριοι με της Συνθήκες αυτές". Και ο Τούρκος Οζλέρ δεν παραλείπει να τονίσει ότι"...δομήσαμε ένα τέτοιο καθεστώς στην Κύπρο όπου δίχως τη δική μας συγκατάθεση δεν μπορεί να μετακινηθεί ούτε μια πέτρα. Και μάλιστα από σκοπιάς Διεθνούς Δικαίου δεν είχαμε απολύτως καμία σχέση, κανένα απολύτως δικαίωμα και δίχως πόλεμο, μόνο με την διπλωματία, το επιτύχαμε ύστερα από 81 ολόκληρα χρόνια!!"
(για την "συναρμολόγηση" Ι. Β. Δ.)
 
Πηγή

Νεοκλής Σαρρής, Η Άλλη πλευρά τόμος δεύτερος ( διπλωματική χρονογραφία του διαμελισμού της Κύπρου με βάση Τουρκικές πηγές), Εκδόσεις Γραμμή

Επίμετρον - Σύντομος αναφορά στους όρους που προβλέπονταν στην συμφωνία της Ζυρίχης για την Κυπριακή Δημοκρατία

Είναι άξιο απορίας πως τόσοι πολλοί μεγάλοι πολιτικοί, νομομαθείς διπλωμάτες, εμπειρογνώμονες και τεχνοκράτες να συνέλαβαν τέτοιο εκτρωματικό σχέδιο για την δημιουργία ενός νέου κράτους. Η λογική της νέας Κυπριακής Δημοκρατίας σύμφωνα με την συμφωνία της Ζυρίχης ήταν μια ακατάσχετη δυαρχία που πολύ δύσκολα θα μπορούσε να εφαρμοστεί στην πραγματικότητα, ακόμη και από δύο ειρηνικές κοινότητες που θα ζούσαν χωρίς εθνικές η θρησκευτικές εντάσεις.

Το πλέον βασικό πρόβλημα ξεκινάει από την εκτελεστική εξουσία την οποία ασκεί ο πρόεδρος (Ελληνοκύπριος) από κοινού με τον αντιπρόεδρο (Τούρκο) (άρθρο 46). Άρα οποιαδήποτε πολιτική απόφαση για την Κυπριακή Δημοκρατία θα χρειαζόταν συναπόφαση με δικαίωμα αρνησικυρίας και από τους δύο συμβαλλόμενους, μοντέλο διοίκησης που δεν είχε ποτέ καμία πιθανοτήτα να λειτουργήσει. Κατά το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας που σχεδιάστηκε στην Ζυρίχη, κυρίαρχος δεν ήταν ο λαός έστω κατ΄όνομα(πρωτοφανές για Συνταγματικό κείμενο), αλλά οι δύο εθνικές κοινότητες. Οι βουλευτές είναι 50 σε σύνολο αλλά οι Τουρκοκύπριοι πρέπει να είναι αναγκαστικά 15 και έτσι εκλέγονται με χωριστούς εκλογικούς καταλόγους.
 Στις δημόσιες υπηρεσίες η αναλογία είναι 70% Ελληνοκύπριοι, 30% Τουρκοκύπριοι. Οι Δήμοι ορίζονταν να είναι χωριστοί με χωριστά κοινοτικά συμβούλια, ενώ κατά τον Τούρκο Οζλέρ χωρίς την σύμφωνη γνώμη των Τούρκων βουλευτών δεν μπορούσε να ψηφιστεί ούτε ένα απλό φορολογικό νομοσχέδιο.

Ένα από τα πλέον αλλόκοτα κομμάτια της συμφωνίας προέβλεπε δύο επίσημες γλώσσες (Ελληνικά, Τουρκικά) που όφειλαν να αναγράφονται και οι δύο στο κοινό νόμισμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενώ τις ημέρες αργίας οι δύο κοινότητες είχαν δικαίωμα να σηκώνουν την Ελληνική η την Τουρκική σημαία ανάλογα με την περίσταση. Ακόμη και σε κώλυμμα του προέδρου της Δημοκρατίας, αυτός δεν αναπληρωνόταν από τον αντιπρόεδρο (Τούρκος) αλλά από τον Πρόεδρο της βουλής των αντιπροσώπων (Έλληνας), ενώ και σε περίπτωση κολλύματος του αντιπροέδρου, αυτός αναπληρωνόταν από τον αντιπρόεδρο της βουλής (Τούρκος).

Το πιο "ωραίο" από όλα ήταν ότι το άρθρο 182 του Κυπριακού Συντάγματος που εκπονήθηκε στην Ζυρίχη απαγόρευε στο κράτος που έμελλε να ιδρυθεί, όχι μόνο να συντάξει νέο Σύνταγμα, αλλά και απλώς να αναθεωρήσει το έκτρωμα που σκιαγραφήσαμε.    

Ελλάδα: Σύμβολο του παράνομου χρέους

Eric Toussaint

Τη μετάφραση έκανε η Μαριάνθη Αναστασιάδου

Γενοκτονία των Πόντιων: Μια παλιά συνέντευξη της Θείας Χάλο αφιερωμένη στη μνήμη των εκατοντάδων χιλιάδων θυμάτων Ασσυρίων και Ποντίων

19^η Μαΐου, Επέτειος της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. 

«Αφιερώνω αυτή τη συνέντευξη στη μνήμη των εκατοντάδων χιλιάδων Ασσυρίων και Ποντίων που  πέθαναν στην Τουρκία, πριν από σχεδόν έναν αιώνα, ακριβώς την ίδια εποχή που ενάμισι εκατομμύριο Αρμένιοι βάδιζαν προς το θάνατο τους».

Nico Papatakis Producteur et cinéaste 26.12.10

Tous les désespoirs sont permis : tel était le titre d'un premier tome de mémoires qu'il publia chez Fayard en 2003, où il évoquait ses rencontres et ses rêves, usant du zigzag, de l'ellipse et de la digression. Ancien héros des nuits germanopratines, artiste révolutionnaire, Nico Papatakis, que l'on voyait cheminer, toujours élégant, dans son quartier, près du cTimetière Montparnasse, est mort le 17 décembre, à l'âge de 92 ans.

Από την άλλη πλευρά του τείχους

PressEurop 17 janvier 2011 Sabah Istanbul

 Ο φράκτης που αποφάσισε να αναγείρει η Ελλάδα στα σύνορα της με την Τουρκία για να σταματήσει τους μετανάστες απομακρύνει λίγο περισσότερο την Κωνσταντινούπολη από την είσοδο της στην ΕΕ, πιστεύει ο αρχισυντάκτης της καθημερινής πολιτικής εφημερίδας Sabah.

Erdal Safak

Autant construire un vrai mur

10 janvier 2011 Berliner Zeitung Berlin 
 


loungerie/Emiliano


 D’ici le mois de mars, la Grèce aura construit une clôture de 12 kilomètres à sa frontière avec la Turquie. Mais pour attirer l'attention sur les travers de la politique d'immigration européenne, c’est un vrai mur que le pays devrait plutôt bâtir, soutient la Berliner Zeitung.

Bettina Vestring
Dommage que la Grèce ne construise pas un grand mur. Une fermeture de 206 kilomètres sur sa frontière avec la Turquie aurait en effet été préférable. Préférable pour les Grecs, dont le petit pays, surendetté et désorganisé, est aujourd’hui débordé par l’afflux de migrants. Préférable aussi pour les réfugiés qui risquent d'être accueillis en Grèce dans des conditions indignes. Et enfin préférable pour nous autres Européens, car ce mur nous aurait obligé à regarder en face nos propres hypocrisies.

Athènes demande de l'aide à l'UE pour faire face à une crise migratoire

19.10.10

Des milliers d'immigrants sont abandonnés à leur sort en Grèce après avoir franchi illégalement la frontière avec la Turquie, forçant le pays aux avant-postes de l'Europe à réclamer l'aide de l'Union européenne pour faire face à cette crise migratoire. La Grèce "ne peut plus faire face (...) nous appelons l'UE à assumer ses responsabilités vis-à-vis de notre pays", a récemment lancé le ministre chargé de l'immigration, Christos Papoutsis, en visite dans la région du fleuve frontalier Evros, au nord-est du pays.

Depuis début 2010, la police a intercepté 34 000 personnes dans cette zone, contre 9 000 en 2009. Au moins 44 migrants se sont noyés dans l'Evros depuis janvier, a chiffré le Haut commissariat aux réfugiés de l'ONU, qualifiant la situation de "crise humanitaire". Globalement, plus du trois-quart des 40 977 personnes interceptées pour entrée illégale dans l'Union européenne au premier semestre sont passées par la Grèce, selon l'Agence européenne de surveillance des frontières Frontex.

UN NOUVEL ITINÉRAIRE D'IMMIGRATION

Des Maghrébins et Africains de l'Ouest figurent désormais aux côtés des Afghans, Pakistanais ou Somaliens, attestant que cet itinéraire attire aussi ceux pour qui les frontières espagnoles et italiennes se sont fermées. Deuxième bénéficiaire des fonds communautaires en la matière, avec plus de 300 millions d'euros alloués jusqu'en 2013 et 7 millions d'aides d'urgence en 2008 et 2009, Athènes s'est vu promettre début octobre par la Commission un crédit supplémentaire de 200 millions. Mais échaudée par l'échec du pays à mettre cette aide à profit pour offrir au moins toilettes, literies, et soins dans les centres de rétention, Bruxelles réclame en échange une réelle prise en charge des migrants, promise depuis un an par le gouvernement socialiste. Comme le réclame Athènes, la Commission négocie aussi un accord de réadmission avec la Turquie, mais les discussions butent sur les différends gréco-turcs de délimitation des souverainetés dans la mer Egée.

Η Αφροδίτη της Μήλου ανακαινίζεται και  φέρνει την ευτυχία στο Λούβρο.

20.08.10   Florence Evin

Σύμφωνα με το μύθο, η Venus για του Ρωμαίους, ή Αφροδίτη για τους Έλληνες, γεννήθηκε από τον αφρό των κυμάτων και αναδύθηκε στο Κύπριο πέλαγος. Η θεά του έρωτα υπαγορεύει τους κανόνες  της ομορφιάς. Αυτό το ιδεώδες εκφράζεται από την Αφροδίτη της Μήλου. Το διάσημο άγαλμα μόλις ανακαινίστηκε, μια ωραία έκπληξη για τα έξι εκατομμύρια επισκέπτες του Λούβρου (από τα οκτώ  εκατομμύρια που επισκέπτονται το μουσείο κάθε χρόνο) που έρχονται ειδικά  να την θαυμάσουν μαζί με τα δύο άλλα κοσμήματα, τη Τζοκόντα του Λεονάρδου ντα Βίντσι και τη Νίκη της Σαμοθράκης . Η Αφροδίτη της Μήλου που σκαλίστηκε γύρο στο 120 π.χ. σε  λευκό μάρμαρο της Πάρου, βρέθηκε από έναν αγρότη το 1820 στο νησί Μήλο, στις Κυκλάδες, και παραχωρήθηκε (*) στο Λούβρο το 1821 από το βασιλιά  Λουδοβίκο  XVIII.

Αυτό το καλοκαίρι, το άγαλμα ακτινοβολεί.  Το μυώδες σώμα της Αφροδίτης, σχεδόν ανδρικό, λουσμένο  από το άπλετο φως του νότου, ξαναβρήκε την αρχική του γαλακτώδη λάμψη. Όπως η δύναμή και η αύρα , έναντι στους Θεούς και στις θεές που την περιβάλλουν, η Αθηνά, ο Απόλλωνας, ο Ερμής, ο Διόνυσος,  και άλλοι - αντίγραφα ρωμαϊκών  αριστουργημάτων  που έχουν εξαφανιστεί.

Το χαραγμένο  χαμόγελο της αριστερής όψης της, σχεδόν κοροϊδευτικό, έρχεται σε αντίθεση με το σοβαρό ύφος της δεξιάς πλευράς. Ο λεπτός διακριτικός της τήβεννος που τον φανταζόμαστε να είναι από λινό, γλιστράει μέχρι τα ισχία της και απογυμνώνει μια τέλεια προτομή.

Τοποθετημένη στο επίκεντρο  ενός ερυθρού μαρμάρινου griotte (μάρμαρο σε κόκκινο κερασιού)   μπορεί κανείς να  κάνει το γύρο για να την δει από όλες τις πλευρές,  η Αφροδίτη της Μήλου, με τα δύο μέτρα ύψος της δεσπόζει,  στα 200 τετραγωνικά μέτρα των παλαιών βασιλικών διαμερισμάτων που προεκτείνουν την αίθουσα των Καρυάτιδων. Είναι το κυριότερο κομμάτι της νέας μουσειογραφίας αφιερωμένη στην κλασική και ελληνιστική  τέχνη (450-30 π.χ.) που επιδιώκει να είναι ένας τρισδιάστατος περίπατος γύρω από τα έργα, όπως το σχεδίασε ο Jean-Luc Martinez, διευθυντής του τμήματος των ελληνικών, ετρουσκικών και ρωμαϊκών αρχαιοτήτων του Λούβρου.

Πού είναι τα μπράτσα;

Επικεφαλής  του πρώτου μουσείου ελληνικής τέχνης του κόσμου, με περιουσία 45.000 αντικειμένων, ο Jean-Luc Martinez εκθέτει για πρώτη φορά κομμάτια που ήταν σε  αποθήκες, ή σκορπισμένα αλλού, (κεραμική, πιατικά, κοσμήματα, νομίσματα, έπιπλα), τα οποία εφεξής θα παρουσιάζονται ανά γεωγραφικές περιοχές που σκηνοθετούν  το μεσογειακό ελληνικό κόσμο.

Η Αφροδίτη της Μήλου ξαναβρήκε την θέση  που είχε από το 1824 έως το 1848. Από τότε που εισήχθη στο  Λούβρο, δεν σταμάτησε να μετακινείται. Στα χρόνια του 1820, με την τότε πολιτική, δεν της πρόσθεσαν τα εκλιπόντα  μπράτσα της που είχαν σκαλιστεί για την ευκαιρία. Μόνο η μύτη, το αριστερό πόδι και τον χοντρό δάκτυλο είχαν προστεθεί τότε.

«Εξετάζοντας τις παλαιές αποκαταστάσεις παρατηρήσαμε ότι η επιφάνεια είχε ετοιμασθεί για μια προσθήκη από μάρμαρο», δηλώνει ο Μ. Martinez, «η οποία δεν πραγματοποιήθηκε».

Τα 2009-2010, μια επιστημονική μελέτη εμφάνισε τις διορθώσεις και προσθήκες που είχαν γίνει στους δυο αιώνες. Αποφασίστηκε να διατηρηθεί η μύτη της, αλλά όχι το πόδι της. Γύρο από την Θεά εκθέτονται τα μαρμάρινα κομμάτια, μεταξύ άλλων ένα πολύ μεγάλο χέρι και τροφοδοτούν το αίνιγμα: τα μπράτσα είναι  χαμένα.

Δείτε επίσης το βίντεο http://www.parismatch.com/Culture-Match/Art/Videos/La-Venus-de-Milo-en-intimite-au-Louvre-198530/

Florence Evin

Μεταφράστηκε από τα γαλλικά από τον Christian για το Ινφογνώμων Πολιτικά.

* σημ. του μεταφραστή: Το Άρθρο αποσιωπά τον δρόμο που έφερε το θαυμάσιο αυτό άγαλμα στην Αυλή του Λουδοβίκου και μετά στο Λούβρο!

Η Γαλλία το αγόρασε ήδη το 1821 μέσω του Γάλλου πρέσβη της στην Κωνσταντινούπολη, ενώ η Ελλάδα ήταν ακόμα υπό τουρκοκρατία.

La Vénus de Milo restaurée fait le bonheur du Louvre

Le Monde Article paru dans l'édition du 20.08.10

elon la légende, Vénus pour les Romains, ou Aphrodite pour les Grecs, est née de l'écume, sortant du bain au large de Chypre. En tout cas, la déesse de l'amour dicte les canons de la beauté. Cet idéal est incarné par la Vénus de Milo. La célèbre statue vient d'être restaurée, ce qui est une belle surprise pour les 6 millions de visiteurs du Louvre (sur les 8 millions que reçoit chaque année le musée) qui viennent tout exprès l'admirer avec deux autres joyaux, la Joconde de Léonard de Vinci et la Victoire de Samothrace. La Vénus de Milo, sculptée vers 120 av. J.-C. en marbre blanc de Paros, qui fut trouvée par un paysan, en 1820, sur l'île de Mélos, dans les Cyclades (Grèce), a été offerte par le roi Louis XVIII, en 1821, au Louvre.

En cet été, la statue rayonne. Son corps musclé, presque masculin, baigné par la lumière du sud qui entre à flots, a retrouvé l'éclat laiteux des origines. Comme sa force et son aura, face aux dieux et déesses qui l'entourent, Athena, Apollon, Hermès, Dionysos, et les autres - copies romaines de chefs-d'oeuvre disparus.

Le sourire esquissé de son profil gauche, presque moqueur, tranche avec le sérieux affiché de son profil droit. Le subtil drapé de sa toge qu'on imagine en lin a glissé jusqu'aux hanches découvrant un buste parfait.

Placée au centre d'un tapis de marbre rouge griotte, juchée sur un socle - on peut en faire le tour, pour la voir sous tous les angles -, la Vénus de Milo commande de ses deux mètres de haut les 200 mètres carrés des anciens appartements royaux que prolonge la salle des Caryatides. C'est la pièce maîtresse de la nouvelle muséographie consacrée à l'art grec classique et hellénistique (450-30 av. J.-C.) voulue, comme une promenade en 3D autour des oeuvres, par Jean-Luc Martinez, directeur du département des antiquités grecques, étrusques et romaines du Louvre.

Où sont les bras ?

A la tête du premier musée d'art grec au monde, riche de 45 000 objets, Jean-Luc Martinez montre pour la première fois des pièces sorties des réserves, ou dispersées dans des départements (céramique, vaisselle, bijoux, monnaies, mobilier), qui sont désormais présentées par zones géographiques mettant en scène le monde grec méditerranéen.

La Vénus de Milo, elle, a retrouvé la place occupée de 1824 à 1848. Depuis son entrée au Louvre, elle n'a cessé d'être déplacée. Dans les années 1820, au terme d'une polémique, on ne lui ajouta pas ses bras manquants scultpés pour l'occasion. Seuls le nez, le pied gauche et le gros orteil l'avaient été.

« En déposant les restaurations anciennes nous avons observé que la surface avait été préparée pour un complément en marbre », indique M. Martinez, lequel n'a pas été réalisé. En 2009-2010, une étude scientifique mit au jour les retouches et reprises menées en deux siècles. Il a été décidé de conserver son nez, mais pas son pied. Autour de la déesse, sont exposés des fragments de marbre, dont une main trop grande, qui nourrissent l'énigme : ses bras demeurent introuvables.

Florence Evin

Des retraités grecs continuaient à toucher leur pension bien après leur mort

28.08.10

 Comme au Japon, qui recherche des centenaires introuvables, le troisième âge grec est peut-être moins vivace que les statistiques administratives pouvaient le laisser penser. Le ministère de la protection sociale vient ainsi de révéler que 300 du demi-millier de centenaires percevant des pensions de retraites étaient depuis longtemps enterrés.

Sans toujours que la cupidité des familles soit en cause, la négligence et l'absence de mise à jour des registres suffisant parfois à gonfler des comptes bancaires sans bénéficiaires. En revanche, en matière d'invalidité, les autorités s'estiment bel et bien grugées, chiffrant à quelque 100 millions d'euros par an le coût des faux handicaps. Le ministère ne fait que lever un secret de polichinelle de plus, alors que la Grèce est désormais contrainte à la vertu pour éviter la banqueroute.

Dans un pays qui a inventé le mot « apocalypse » pour désigner à la fois la catastrophe finale et la révélation, l'heure est de fait à la fin de l'omerta sur les mille et une combines qui ont contribué à vider les caisses de l'Etat. Le ministère des finances a fait le premier pas en reconnaissant ne pas savoir exactement combien de fonctionnaires le pays entretenait, ni à quel prix, dans l'attente d'un recensement en cours et de la création d'un service de paie unique. Dans la foulée, découvrant enfin les vertus du croisement des données, il a commencé à établir des listes de pontes médicaux affichant des revenus non imposables, ou à recenser, via une surveillance satellitaire, les piscines non déclarées.

Corruption « systémique »

N'importe quel Grec était depuis longtemps avisé de l'écart entre la réalité et la statistique, mais une corruption qualifiée de « systémique » par le premier ministre, Georges Papandréou, et le clientélisme allant de pair imposaient l'opacité. « Le gouvernement lutte au jour le jour pour limiter l'énorme gabegie de l'argent des citoyens, résultant des pathogénies de l'administration », a encore proclamé jeudi le porte-parole du gouvernement, Georges Pétalotis, se prévalant notamment de l'informatisation en cours du traitement des ordonnances médicales par les caisses d'assurance-maladie. L'exercice a récemment permis de coincer des praticiens prescrivant des traitements antistérilité à des octogénaires. Vache à lait notoire, le secteur de la santé est désormais dans le collimateur des créanciers du pays, argentiers européens et du FMI.

Il y a peu, selon l'Inspection générale de l'administration publique, le nombre de scanners dont disposaient les hôpitaux nationaux était une inconnue. Engagé dans un bras de fer avec les fournisseurs de matériel médical, impayés depuis des années, le ministère de la santé avoue désormais que les surfacturations étaient la règle. Echappant en pratique à tout contrôle, les finances des collectivités locales constituent un autre trou noir, que le gouvernement tente de limiter par une réforme réduisant le nombre des instances régionales. Mais, nécessité faisant loi, de nouvelles ficelles pourraient bien déjà être inventées pour y faire face.

Catherine Georgoutsos (Athènes, correspondance)

Paul Thomsen

Grèce : « Les réformes sont très impressionnantes »

07.08.10

Poul Thomsen, chef de la mission du FMI à Athènes, appelle à renforcer la lutte contre l'évasion fiscale

l'issue d'une visite de deux semaines en Grèce, des représentants du Fonds monétaire international (FMI), de l'Union européenne (UE) et de la Banque centrale européenne (BCE) ont adressé, jeudi 5 août, un « satisfecit » au gouvernement de Georges Papandréou pour la mise en oeuvre de son programme d'austérité. Pour le chef de la mission FMI, le Danois Poul Thomsen, les progrès ont été considérables même s'il reste des défis à surmonter. Athènes devrait donc pouvoir toucher en septembre la deuxième tranche de l'aide internationale, soit 9 milliards d'euros.

Comment évaluez-vous l'impact des mesures d'austérité jusqu'à aujourd'hui ?

Les premiers résultats sont très encourageants pour ce programme qui, rappelons-le, est extrêmement ambitieux. Tous les objectifs ont pour l'instant été remplis dans les temps en termes de réduction du déficit. Les réformes lancées sont très impressionnantes. Prenez la réforme des retraites : elle va plus loin que ce qu'on a pu observer dans la plupart des autres pays européens. La réforme du marché du travail, aussi, est satisfaisante. Bien sûr, il y a encore des défis à surmonter. Mais on peut se réjouir de la façon dont tout cela a démarré.

Croyez-vous que le gouvernement grec puisse réussir à vaincre la fraude fiscale ?

C'est certainement l'un des points essentiels, et de nombreuses mesures ont été adoptées en ce sens. Le gouvernement est face à un vrai défi, car il s'agit là de démontrer que le programme est socialement juste, que l'effort d'ajustement est équitablement réparti entre tous. Pour l'instant, les salariés et les retraités ont apporté leur contribution. Il est maintenant fondamental que les hauts revenus et les plus riches paient vraiment leurs impôts

Quelles sont vos recommandations pour les prochains mois ?

J'identifie trois points sur lesquels le gouvernement va devoir se concentrer. D'abord, il va falloir renforcer le contrôle des dépenses pour tout ce qui ne relève pas directement du gouvernement central : les municipalités, les hôpitaux, la sécurité sociale... Ensuite, il est absolument essentiel que le gouvernement fasse le maximum pour lutter contre l'évasion fiscale. Je l'ai déjà dit : les plus riches doivent vraiment payer leurs impôts, il en va du soutien de la population au plan d'austérité.

Enfin, il faut poursuivre les réformes pour ouvrir davantage à la concurrence des professions qui sont trop protégées. Je pense par exemple aux avocats, aux pharmaciens, au transport routier... Il faut déréguler ces secteurs, faire -tomber les barrières qui empêchent, par exemple, le développement du tourisme. Même si cela suscite l'opposition farouche de ceux qui défendent leurs intérêts particuliers.

Justement, ne craignez-vous pas que les efforts du gouvernement soient mis à mal par la multiplication des grèves ? Il y a déjà eu les camionneurs, les marins, les transporteurs aériens...

Non, je suis confiant, car le gouvernement a montré qu'il était déterminé à poursuivre ses réformes, même s'il y a des mouvements de protestation. On ne peut pas éviter les grèves. Mais je pense que la population dans sa grande majorité comprend la nécessité de ce qui est fait.

Pensez-vous que la récession en Grèce cette année puisse être moins sévère que prévu ?

Pour l'heure, nous maintenons nos prévisions d'une contraction du produit intérieur brut de 4 % cette année et de 2,5 % en 2011. Nous tenons compte du handicap que représente le plan d'austérité pour la consommation.

Une remarque toutefois : quand nous avons conçu ce programme d'ajustement, tout le monde disait que nos pronostics étaient trop optimistes, que la croissance s'effondrerait encore plus. Maintenant certains reconnaissent que nous avions sans doute raison. Et on entend effectivement certains dire que la récession pourrait être moins forte que prévu.

Quand l'économie va-t-elle repartir ?

La récession devrait s'adoucir en 2011 et la croissance être de retour en 2012. Si le gouvernement poursuit dans cette voie, la confiance reviendra, les taux d'intérêt se détendront. La Grèce a un gros potentiel et les réformes contribueront à développer ce potentiel.

Certains économistes affirment que la Grèce devra restructurer sa dette dans les trois prochaines années. Qu'en pensez-vous ?

Ce n'est pas une option pour le gouvernement grec. Et les marchés aussi sont en train de réaliser que là n'est pas la question. Le problème de la Grèce n'est pas tant le poids de sa dette que son manque de compétitivité. Et son principal défi est d'arriver à créer de la croissance, des emplois, et à être compétitive au sein de la zone euro avec la même monnaie. Quand le pays aura mené à terme ses réformes structurelles, on verra le fardeau de la dette baisser significativement.

Croyez-vous que la Grèce utilisera l'intégralité du plan, soit 110 milliards d'euros mis à sa disposition sur trois ans ?

Cela dépendra de la vitesse à laquelle le pays mettra en oeuvre toutes ses mesures. Les marchés sont sceptiques, mais je remarque que le sentiment est en train de changer. La communauté internationale réalise que la Grèce est en train de vivre des transformations fondamentales.

Propos recueillis par Marie de Vergès