Κίσινγκερ: Νέο δόγμα επέμβασης;

Κίσινγκερ: Νέο δόγμα επέμβασης;

του  Χένρι Κίσινγκερ Α. (The Washington Post)

Ο Henry A. Kissinger ήταν υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ 1973 - 1977 και είναι ο συγγραφέας, πιο πρόσφατα, του «Περί Κίνας»

Μια από τις σημαντικότερες πτυχές της Αραβικής Άνοιξης είναι ο επαναπροσδιορισμός της από τούδε και στο εξής επικρατούσας αρχής της εξωτερικής πολιτικής. Δεδομένου ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες αποχωρούν από τις στρατιωτικές επεμβάσεις στο Ιράκ και το Αφγανιστάν που είχαν αναληφθεί με γνώμονα (αν και αμφισβητείται) την αμερικανική εθνική ασφάλεια, άρχισαν και επεμβαίνουν πάλι σε πολλές άλλες χώρες της περιοχής (αν και αβέβαια) στο όνομα μιας ανθρωπιστικής επέμβασης. Το ερώτημα είναι αν η δημοκρατική ανασυγκρότηση θα αντικαταστήσει το εθνικό συμφέρον ως πολικό αστέρα της πολιτικής στη Μέση Ανατολή; Είναι όντως η δημοκρατική ανασυγκρότηση ό τι αντιπροσωπεύει η αραβική άνοιξη στην πραγματικότητα;

Η εξελισσόμενη συναίνεση είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν την ηθική υποχρέωση να ευθυγραμμιστούν με τα επαναστατικά κινήματα της Μέσης Ανατολής ως ένα είδος αποζημίωσης για τις πολιτικές του Ψυχρού Πολέμου   -που πάντα περιγράφονται ως «ασύνετες»-  στο οποίο συνεργάστηκαν με μη δημοκρατικές κυβερνήσεις στην περιοχή με στόχο την ασφάλεια. Έπειτα, προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι η υποστήριξη εύθραυστων κυβερνήσεων στο όνομα της διεθνούς σταθερότητας δημιούργησε μακροπρόθεσμη αστάθεια. Ακόμη και αν θεωρήσουμε ότι ορισμένες από αυτές τις πολιτικές συνεχίστηκαν πέρα από τη χρησιμότητά τους, η δομή του Ψυχρού Πόλεμου διήρκεσε 30 χρόνια και προκάλεσε αποφασιστικούς στρατηγικούς μετασχηματισμούς, όπως η εγκατάλειψη από την Αιγύπτο  της συμμαχίας της με την Σοβιετική Ένωση και την υπογραφή των συμφωνιών του Καμπ Ντέιβιντ. 

Το σχήμα που εμφανίζεται τώρα, αν δεν καταφέρει να δημιουργήσει μια κατάλληλη σχέση με τους ανακηρυγμένους στόχους του, κινδυνεύει να είναι εγγενώς ασταθές από την γέννηση του, γεγονός που θα μπορούσε να κατακλύσει τις αξίες που διακήρυξε.

Η αραβική άνοιξη παρουσιάζεται ευρέως ως περιφερειακή επανάσταση υπό την ηγεσία της νεολαίας στο όνομα των φιλελεύθερων δημοκρατικών αρχών. 

Ωστόσο, η Λιβύη δεν κυβερνάται από τέτοιες δυνάμεις, συνεχίζει σχεδόν ως κράτος. Ούτε η Αίγυπτος, της οποίας η εκλογική πλειοψηφία (ενδεχομένως μόνιμα) είναι συντριπτικά ισλαμιστική. Ούτε δημοκράτες φαίνονται να κυριαρχήσουν στη συριακή αντιπολίτευση. 

Η  Συναίνεση του Αραβικού Συνδέσμου σχετικά με τη Συρία δεν διαμορφώθηκε από χώρες που διακρίνονται για την εφαρμογή ή την υπεράσπιση της δημοκρατίας. Αντίθετα, αντανακλά σε μεγάλο βαθμό τη χιλιετή παλιά σύγκρουση μεταξύ σιιτών και σουνιτών και μια προσπάθεια να διεκδικήσει εκ νέου την κυριαρχία των σουνιτών σε μια σιιτική μειονότητα. Είναι επίσης ακριβώς ο λόγος για τον οποίον τόσες πολλές μειονοτικές ομάδες, όπως οι Δρούζοι, Κούρδοι και οι Χριστιανοί, είναι ανήσυχοι για την αλλαγή καθεστώτος στη Συρία.

Η συσσώρευση πολλών διαφορετικών παράπονων που υποστηρίζονται από γενικά συνθήματα δεν αποτελεί δημοκρατική έκβαση. Με τη νίκη έρχεται η ανάγκη για την απόσταξη μιας δημοκρατικής εξέλιξης και να εγκατασταθεί ένας νέος τόπος εξουσίας. Όσο πιο σαρωτική είναι η καταστροφή της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων, τόσο πιο δύσκολη θα αποδειχθεί η εγκατάσταση μιας εγχώριας εξουσίας και το πιο πιθανό είναι ότι θα πρέπει να επιβληθεί μια παγκόσμια ιδεολογία με  δύναμη. Όσο πιο κατακερματισμένα αναπτύσσεται μια κοινωνία, τόσο μεγαλύτερος είναι ο πειρασμός για την προώθηση της ενότητας επικαλούμενη ένα όραμα για  συγχωνευμένο εθνικισμό και για Ισλαμισμό με στόχευση τις δυτικές αξίες.

Πρέπει να προσέξουμε μήπως, σε μια εποχή μειωμένης προσοχής, οι επαναστάσεις θα γυρίσουν, για τον έξω κόσμο, σε ένα μεταβατικό πείραμα του Internet  -παρακολούθηση με προσήλωση σε λίγες στιγμές-κλειδιά, και μετά με μειωμένη παρακολούθηση όταν κρίνεται το κύριο γεγονός. Η επανάσταση θα πρέπει να κριθεί για τον προορισμό της και όχι από την καταγωγή της, από την έκβασή της, όχι από τις διακηρύξεις.

Henry A. Kissinger

The Washington Post