Η αγωνία της «πολιτικής Δύσης»
Την περασμένη εβδομάδα, διηγούμουν τα γεγονότα που αφορούσαν την ουκρανική σύγκρουση, τονίζοντας ότι ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, όσο λαμπρός και αν είναι, ήταν ανίκανος να προσαρμοστεί στις αλλαγές του κόσμου. Αυτή την εβδομάδα, επανέρχομαι με τα ίδια στοιχεία, και πολλά άλλα που ακολούθησαν, για να δείξω ότι ο διαχωρισμός των Ευρωπαίων μεταξύ τους και της ΕΕ με τις Ηνωμένες Πολιτείες έχει γίνει πραγματικότητα.
Δεν είναι πια ώρα για δισταγμούς: ο παλιός κόσμος μόλις καταστράφηκε. Αν δεν τοποθετηθούμε αμέσως, θα μας παρασύρει μαζί του. Ωστόσο, προς το παρόν, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία ανταγωνίζονται για να πάρουν τη θέση των ΗΠΑ στην ήπειρο και όχι για να μεταρρυθμιστούν.
Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, ζήσαμε μια καμπή στην Ιστορία συγκρίσιμη με αυτή της μάχης του Βερολίνου, τον Απρίλιο-Μάιο του 1945, όταν ο Κόκκινος Στρατός κατέλαβε το Βερολίνο και ανέτρεψε το Τρίτο Ράιχ: αυτή τη φορά, η διοίκηση Τραμπ έστειλε οριστικά την Ευρωπαϊκή Ένωση στα τάρταρα.
Προς το παρόν, η ΕΕ, η G7 και η G20 δεν έχουν ακόμη διαλυθεί, αλλά αυτές οι τρεις δομές είναι ήδη νεκρές. Η Παγκόσμια Τράπεζα και τα Ηνωμένα Έθνη μπορεί να ακολουθήσουν.
Ας επιστρέψουμε σε αυτά τα γεγονότα, που έλαβαν χώρα τόσο γρήγορα, που σχεδόν κανείς από εμάς δεν τα παρακολούθησε και κατάλαβε τις συνέπειές τους.
Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου
Οι κύριες ευρωπαϊκές δυνάμεις (δηλαδή η Γερμανία, η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Πολωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ευρωπαϊκή Ένωση), οι οποίες φοβούνταν το τι θα μπορούσε να αποφασίσει η κυβέρνηση Τραμπ, συναντήθηκαν στο Παρίσι, στις 12 Φεβρουαρίου, για να καταρτίσουν μια κοινή θέση για την ουκρανική σύγκρουση. Συγκεκριμένα, συμφώνησαν να συνεχίσουν αυτό που κάνουν εδώ και τρία χρόνια:
να αρνούνται ότι έχουν παραβιάσει τις δεσμεύσεις που πάρθηκαν κατά την επανένωση της Γερμανίας να μην επεκτείνουν το ΝΑΤΟ προς την Ανατολή,
να αρνούνται ότι η Ουκρανία βρίσκεται στα χέρια των «ακραίων εθνικιστών» (δηλαδή του κόμματος των συνεργατών των ναζί)
και να συνεχίζουν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όχι πλέον εναντίον των ναζί, αλλά εναντίον των Ρώσων.
Εν τω μεταξύ, στο Κίεβο, ο γραμματέας του υπουργείου οικονομικών, Scott Bessent, παρουσίασε τον λογαριασμό της αμερικανικής βοήθειας: 500 δισεκατομμύρια δολάρια και πρότεινε να τον καλύψει εκμεταλλευόμενο τις σπάνιες γαίες στις οποίες η χώρα περηφανεύεται. Έχω ήδη εξηγήσει ότι αυτή η πρόταση ήταν απλώς μια απάντηση του βοσκού στην βοσκοπούλα: η Ουκρανία είχε ψευδώς ισχυριστεί ότι προσφέρει, τελικά, στους Δυτικούς να εκμεταλλευτούν αυτό τον πλούτο που δεν υπάρχουν. Ωστόσο, από ευρωπαϊκή άποψη, αυτό που συνέβαινε ήταν τρομακτικό: αν οι Ηνωμένες Πολιτείες καταλάμβαναν αυτόν τον υποτιθέμενο πλούτο, τότε απέκλιναν τους Ευρωπαίους από το να ωφεληθούν από τη μοιρασιά που είχαν συμφωνήσει. Χωρίς να ενημερώσουν τους πολίτες τους, είχαν ήδη μοιραστεί την Ουκρανία κατά την ανασυγκρότησή της: στους Βρετανούς, τα λιμάνια, στους Γερμανούς, τα ορυχεία, κ.λπ. Είχαν ήδη ενεργήσει με αυτόν τον τρόπο κατά τις εισβολές στο Ιράκ και τη Λιβύη και κατά τον πόλεμο εναντίον της Συρίας.
Πιο σημαντικά, ενώ η Ουάσιγκτον και η Μόσχα ανταλλάσσαν κρατούμενους, οι πρόεδροι των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, μιλούσαν τηλεφωνικά για μιάμιση ώρα. Αυτή η σύνοδος κορυφής είχε προηγηθεί μιας συνομιλίας, στο Κρεμλίνο, μεταξύ του προέδρου Πούτιν και του Steve Wilkoff, ειδικού απεσταλμένου του προέδρου Τραμπ που είχε έρθει να οργανώσει την ανταλλαγή κρατουμένων. Ο Wilkoff είχε δώσει στον πρόεδρό του μια αναφορά της αποστολής του που κατέρριπτε όλα όσα το ΝΑΤΟ ισχυριζόταν ότι γνώριζε για την Ουκρανία.
Οι δύο αφέντες είχαν πλέον τις ίδιες πληροφορίες.
Η άμεση γραμμή μεταξύ του Λευκού Οίκου και του Κρεμλίνου είχε μόλις αποκατασταθεί.
Πέμπτη 14 Φεβρουαρίου
Στις 14 Φεβρουαρίου, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, JD Vance, απηύθυνε λόγο στην κορυφή της διπλωματικής και στρατιωτικής κοινότητας της ΕΕ, κατά τη Διάσκεψη για την Ασφάλεια στο Μόναχο. Έκανε μια κατηγορητική ομιλία κατά του αυτισμού των Ευρωπαίων ηγετών: Αρνούνται να ανταποκριθούν στις ανησυχίες των πολιτών τους για την ελευθερία του λόγου και τη μετανάστευση. Ωστόσο, αν φοβούνται τον λαό τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να κάνουν τίποτα για αυτούς, δήλωσε, προκαλώντας δάκρυα στον πρόεδρο της διάσκεψης, τον Γερμανό πρέσβη Christoph Heusgen.
Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου
Μια δεύτερη συνάντηση πραγματοποιήθηκε, στις 17 Φεβρουαρίου, πάλι στο Παρίσι, με τους ίδιους συμμετέχοντες, συν την Ursula von der Leyen, πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και τον Mark Rutte, γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ. Συμφώνησαν να αντιμετωπίσουν ενωμένοι τον Ντόναλντ Τραμπ και να μην δεχτούν να αμφισβητηθεί η δυτική πολιτική απέναντι στη Ρωσία.
Ο Olaf Scholz, ο αποχωρώντας Γερμανός καγκελάριος, δήλωσε στο τέλος της σύνοδος κορυφής: «Δεν πρέπει να υπάρχει διαίρεση ασφάλειας και ευθύνης μεταξύ της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών. Το ΝΑΤΟ βασίζεται στο γεγονός ότι δρούμε πάντα μαζί και ότι μοιραζόμαστε τους κινδύνους […]. Αυτό δεν πρέπει να αμφισβητηθεί.»
Ο Ντόναλντ Τασκ, Πολωνός πρωθυπουργός, δήλωσε: «Ανεξάρτητα από το τι μπορεί να λέει ο καθένας, μερικές φορές με βάναυσες λέξεις […], δεν υπάρχει κανένας λόγος οι Σύμμαχοι να μην βρουν μια κοινή γλώσσα μεταξύ τους για τα πιο σημαντικά θέματα. Είναι συμφέρον της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών να συνεργαστούν όσο πιο στενά γίνεται.»
Επίσης, στις 17 Φεβρουαρίου, ο ουκρανικός στρατός επιτέθηκε σε αμερικανικά, ισραηλινά και ιταλικά συμφέροντα στη Ρωσία. Βομβάρδισε εγκαταστάσεις που ανήκουν εν μέρει στην Chevron (15%), στην ExxonMobil (7,5%) και στην ENI (2%). Περίπου είκοσι μη επανδρωμένα αεροσκάφη προκάλεσαν σοβαρές ζημιές στο Διασυνδετικό Αγωγό της Κασπίας (CPC) που τροφοδοτεί, μεταξύ άλλων, το Ισραήλ με ρωσικό πετρέλαιο.
Οι Ευρωπαίοι δεν αντέδρασαν σε αυτή την επιχείρηση περισσότερο από ό,τι όταν η CIA σαμποτάρισε τον αγωγό Nord Stream (26 Σεπτεμβρίου 2022), που ανήκε όχι μόνο στη ρωσική Gazprom (50%), αλλά και στους Γερμανούς BASF/Wintershall και Uniper, στη Γαλλική Engie, στην Αυστριακή OMV και στη Βρετανική Royal Dutch Shell. Αυτό το σαμποτάζ έριξε τη Γερμανία σε οικονομική ύφεση, η οποία συνεχίζει να επηρεάζει την υπόλοιπη ΕΕ, χωρίς να αναφέρουμε την αύξηση των τιμών της ενέργειας για όλα τα νοικοκυριά της ΕΕ.
Και στις δύο περιπτώσεις (το σαμποτάζ του Nord Stream και η επίθεση στο CPC), οι Ευρωπαίοι δεν ήταν σε θέση να υπερασπιστούν τα συμφέροντά τους. Έχουν διαδοχικά αφήσει τον κύριο σύμμαχό τους να τους βλάψει και στη συνέχεια τους συμμάχους τους να πολεμήσουν μεταξύ τους.
Τρίτη 18 Φεβρουαρίου
Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις έμαθαν με έκπληξη ότι, από την πρώτη τους συνάντηση στο Ριάντ (Σαουδική Αραβία), στις 18 Φεβρουαρίου, οι αμερικανικές και ρωσικές αντιπροσωπείες συμφώνησαν:
να αποναζιστικοποιήσουν και να εξουδετερώσουν την Ουκρανία,
να σεβαστούν τις δεσμεύσεις που πάρθηκαν κατά την επανένωση της Γερμανίας και να αποσύρουν τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ από όλες τις χώρες που προσχώρησαν στην Ατλαντική Συμμαχία μετά το 1990.
Ο πρόεδρος Τραμπ είχε ξαφνικά εγκαταλείψει το σχέδιο του στρατηγού Keith Kellogg, ειδικού απεσταλμένου του για την Ουκρανία, όπως είχε δημοσιευθεί τον Απρίλιο του 2024 από το Ίδρυμα America First. Αντίθετα, είχε χρησιμοποιήσει το σχέδιο του φίλου του Steve Witkoff, ειδικού απεσταλμένου για τη Μέση Ανατολή, που είχε συναντήσει τον Βλαντίμιρ Πούτιν στη Μόσχα χάρη στη μεσολάβηση του Σαουδάραβα πρίγκιπα Mohamed bin Salman (γνωστού ως «MBS»), εξ ου και η επιλογή του Ριάντ για αυτές τις διαπραγματεύσεις. Ο Kellogg σκεφτόταν με τις ιδέες του ΝΑΤΟ, ενώ ο Witkoff άκουσε, έλαβε υπόψη και επαλήθευσε την ορθότητα της ρωσικής θέσης.
Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις μπόρεσαν γρήγορα να επαληθεύσουν ότι η εντολή απόσυρσης είχε μεταφερθεί σε ορισμένα αμερικανικά στρατεύματα, στις βαλτικές χώρες και στην Πολωνία. Η αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ευρώπη, δηλαδή το σύστημα που εξασφαλίζει την ειρήνη, είχε καταστραφεί. Φυσικά, δεν υπάρχει άμεση απειλή εισβολής, ρωσικής ή κινεζικής, αλλά μακροπρόθεσμα και δεδομένου του χρόνου που απαιτείται για επανεξοπλισμό, ο καθένας πρέπει, αμέσως, να προετοιμαστεί για το καλύτερο ή το χειρότερο.
Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου
Οι πρέσβεις των κρατών μελών στην ΕΕ ενέκριναν, στις 19 Φεβρουαρίου, το 16ο πακέτο μονομερών αναγκαστικών μέτρων (που χαρακτηρίζονται κατάχρηση ως «κυρώσεις» από την ατλαντική προπαγάνδα) κατά της Ρωσίας. Θα έπρεπε να εγκριθεί επίσημα, στις 24 Φεβρουαρίου, από το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων με την ευκαιρία της τρίτης επετείου της ρωσικής ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης στην Ουκρανία. Επιπλέον, η ΕΕ αποφάσισε να αποσυνδέσει 13 τράπεζες από το σύστημα Swift και να απαγορεύσει συναλλαγές σε τρία χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Περαιτέρω, 73 πλοία του «φαντασματικού στόλου» της Ρωσίας έχουν κυρωθεί, και 11 λιμάνια και αεροδρόμια της Ρωσίας που παρακάμπτουν την οροφή της τιμής του πετρελαίου έχουν απαγορευτεί για συναλλαγές. Τέλος, 8 ρωσικά μέσα ενημέρωσης έχουν επίσης ανασταλεί χάνοντας την άδεια μετάδοσής τους στην ΕΕ.
Εν τω μεταξύ, την ίδια μέρα, 19 Φεβρουαρίου, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ άφησε να εκραγεί η οργή του εναντίον του μη εκλεγμένου ομολόγου του στην Ουκρανία, χαρακτηρίζοντάς τον ως «ηθοποιό με μέτρια επιτυχία» και «δικτάτορα χωρίς εκλογή», και στη συνέχεια κατηγορώντας τον ότι προκάλεσε τον πόλεμο. Από την πλευρά του, ο στρατηγός Kellogg, ειδικός απεσταλμένος του Λευκού Οίκου στο Κίεβο, ακύρωσε την συνέντευξη τύπου του με τον Volodymyr Zelensky.
Η κυβέρνηση Τραμπ είχε διακόψει τις σχέσεις με την κυβέρνηση του Κιέβου την οποία η κυβέρνηση Biden είχε εξυμνήσει.
Πέμπτη 20 Φεβρουαρίου
Ο λιβερταριανός γερουσιαστής Mike Lee (Γιούτα) εισήγαγε, στις 20 Φεβρουαρίου, μια πρόταση νόμου στη Γερουσία για την πλήρη απόσυρση των Ηνωμένων Πολιτειών από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Ο βουλευτής Chip Roy (Τέξας) κατέθεσε το ίδιο κείμενο στη Βουλή των Αντιπροσώπων, την επόμενη μέρα.
Αν ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είναι «τζακσονιστής» (δηλαδή μαθητής του Andrew Jackson, που ήθελε να αντικαταστήσει τον πόλεμο με τις μπίζνες), η Ουάσιγκτον είναι πλέον δεσμευμένη στον «αμερικανικό εξαιρετισμό». Πρόκειται για μια πολιτική θεολογία σύμφωνα με την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ένας εκλεκτός λαός που πρέπει να φέρει το φως, που έχουν λάβει, στον υπόλοιπο κόσμο. Ως εκ τούτου, δεν έχουν να διαπραγματευτούν τίποτα με τους άλλους και προπαντός δεν έχουν να λογοδοτήσουν σε κανένα.
Ο «αμερικανικός εξαιρετισμός» δεν πρέπει να συγχέεται με τον «απομονωτισμό» που οδήγησε, το 1920, τη Γερουσία να αρνηθεί να προσχωρήσει στην Κοινωνία των Εθνών (ΚΤΕ). Αυτός ο οργανισμός, σε αντίθεση με τον ΟΗΕ που τον διαδέχτηκε, προέβλεπε στρατιωτική αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών που αναγνώριζαν το Διεθνές Δίκαιο. Ως εκ τούτου, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έπρεπε να διατηρούν στρατεύματα για να διατηρηθεί η ειρήνη στην Ευρώπη και οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να επέμβουν στη Λατινική Αμερική (το «προστατευόμενο έδαφος» της Ουάσιγκτον σύμφωνα με το «Δόγμα Monroe») να διατηρηθεί η ειρήνη εκεί.
Σάββατο 22 Φεβρουαρίου
Χωρίς να περιμένει, ο Πολωνός πρόεδρος, Andrzej Duda, πήγε χωρίς πρόσκληση στην Ουάσιγκτον, στις 22 Φεβρουαρίου. Κατάφερε να συναντήσει για δέκα λεπτά τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, όχι στο Λευκό Οίκο, αλλά στα πλαίσια της Διάσκεψης για τη Πολιτική Δράση των Συντηρητικών (CPAC). Του ζήτησε να μην αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα από τη χώρα του, έτσι ώστε η Πολωνία να ολοκληρώσει τη στρατιωτική της αναδιάρθρωση. Καθώς η Βαρσοβία έχει ήδη ξεκινήσει μια βαθιά εσωτερική επανάσταση επαναφέροντας την καθολική στρατιωτική θητεία και δημιουργώντας έναν πολυάριθμο στρατό, κατάφερε να τον κάνει, όχι να ακυρώσει, αλλά να αναβάλει την εντολή του.
Ο Andrzej Duda είναι πρόεδρος της Πολωνίας μέχρι τις εκλογές του Μαΐου. Συνταγματικά, δεν είναι εκείνος που ασκεί την εκτελεστική εξουσία, αλλά είναι ακομα αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων. Ο πρωθυπουργός του, Ντόναλντ Τασκ, είχε δεσμευτεί, στο Παρίσι, να μην διαπραγματευτεί χωριστά με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Επομένως, παρά του τι λέγεται, το ενωμένο μέτωπο των Ευρωπαίων είχε σπάσει. Δεν διήρκησε παρά μόνο δέκα ημέρες.
Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου
Για την τρίτη επέτειο της ρωσικής ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης στην Ουκρανία, στις 24 Φεβρουαρίου, η Roberta Metsola, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο António Costa, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, και η Ursula von der Leyen, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εξέδωσαν μια κοινή δήλωση εντελώς εκτός τόπου. Εκφράστηκαν υπέρ μιας «ολοκληρωμένης, δίκαιης και διαρκή ειρήνης που βασίζεται στον ουκρανικό τύπο ειρήνης», δηλαδή κρατούσαν τον παλιό αφηγηματικό λόγο: δεν υπάρχουν ναζί στην Ουκρανία και η Ρωσία είναι ο επιτιθέμενος. Με αυτόν τον τρόπο, αντίκρουαν όχι μόνο τα γεγονότα, αλλά και τις πρόσφατες δηλώσεις του οικονομικού και στρατιωτικού τους επικυρίαρχου, των Ηνωμένων Πολιτειών.
Την ίδια μέρα, ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, πήγε στην Ουάσιγκτον, εκ μέρους όλων των Ατλαντιστικών Ευρωπαίων. Πριν τον δεχτεί, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ του ζήτησε να μεταφερθεί μέσω της επικεφαλής του προσωπικού του σε μια πτέρυγα του Λευκού Οίκου για να συμμετάσχει σε μια τηλεδιάσκεψη της G7 που προέδρευε ο ίδιος… από ένα άλλο δωμάτιο.
Για δύο ώρες, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της G7, συν τον Ισπανό πρωθυπουργό και τον μη εκλεγμένο Ουκρανό πρόεδρο, προσπάθησαν μάταια να πείσουν τον επικυρίαρχό τους. Εκείνοςς δεν άλλαξε γνώμη: η ουκρανική σύγκρουση δεν ξεκίνησε από τη Ρωσία, αλλά μόνο από τους Ουκρανούς ακραίους εθνικιστές που κρύβονται πίσω από τον Zelensky. Σε κάθε περίπτωση, κατ’ αρχήν, δεν είναι δυνατόν να υπερασπιστείς ανθρώπους που μόλις επιτέθηκαν σε αμερικανικά συμφέροντα, ακόμα κι αν βρίσκονται στη Ρωσία. Για να γίνει κατανοητός, ο Ντόναλντ Τραμπ αρνήθηκε να υπογράψει την τελική ανακοίνωση που είχαν ετοιμάσει οι Ευρωπαίοι και τους ανακοίνωσε ότι, αν αυτό το κείμενο δημοσιευόταν (είχε ήδη διανεμηθεί με επιφύλαξη σε δημοσιογράφους), θα το διαψεύσει και η χώρα του θα εγκατέλειπε την G7.
Μόνο μετά από αυτό το σκάνδαλο δέχτηκε τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν. Ο τελευταίος επέλεξε να μην τον αντιμετωπίσει, αλλά να γιορτάσει τη διατλαντική φιλία. Κατά την κοινή συνέντευξη τύπου, τον διέκοψε όταν επανέλαβε ότι η Ουκρανία, και όχι η Ρωσία, είχε προκαλέσει τον πόλεμο, αλλά, τελικά, δεν τόλμησε να τον διαψεύσει.
Εν τω μεταξύ, στη Νέα Υόρκη, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ συζητούσε ένα ψήφισμα που πρότεινε η Ουκρανία. Κατήγγελλε την «ολοκληρωτική εισβολή της Ουκρανίας από τη Ρωσική Ομοσπονδία» και απαίτησε να αποσύρει «άμεσα, πλήρως και χωρίς προϋποθέσεις όλες τις στρατιωτικές της δυνάμεις από το έδαφος της Ουκρανίας εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της χώρας και να διακοπεί άμεσα η εχθροπραξία που διεξάγει η Ρωσική Ομοσπονδία εναντίον της Ουκρανίας, ιδιαίτερα κάθε επίθεση κατά των πολιτών και των δημόσιων περιουσιών».
Για πρώτη φορά στην Ιστορία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η αμερικανική αντιπροσωπεία ψήφισε κατά ενός κειμένου, μαζί με τη ρωσική, εναντίον αυτών του Καναδά, των Ευρωπαίων και των Ιαπώνων που το ενέκριναν.
Στη συνέχεια, οι Ηνωμένες Πολιτείες παρουσίασαν, οι ίδιες, ένα δεύτερο ψήφισμα έτσι ώστε να «τερματιστεί η σύγκρουση το συντομότερο δυνατό». Αυτό το κείμενο είχε στόχο να ευθυγραμμίσει τη Γενική Συνέλευση με τη θέση των Αμερικανών διαπραγματευτών στο Ριάντ. Αλλά η Ρωσία ψήφισε κατά επειδή το κείμενο «υποστηρίζει μια διαρκή ειρήνη μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσικής Ομοσπονδίας» και όχι μια «διαρκή ειρήνη εντός της Ουκρανίας». Ως αποτέλεσμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, θεωρώντας ότι είχαν γράψει λάθος την πρότασή τους, αποχώρησαν από το δικό τους κείμενο, ενώ ο Καναδάς, οι Ευρωπαίοι και η Ιαπωνία το καταδίκασαν.
Τρίτη 25 Φεβρουαρίου
Η Kaja Kallas, ύπατη αντιπρόσωπος της ΕΕ για τις Εξωτερικές Υποθέσεις και την Πολιτική Ασφάλειας, πήγε στην Ουάσιγκτον για να συναντήσει τον υπουργό Εξωτερικών, Marco Rubio. Η συνάντηση, που είχε ανακοινωθεί εδώ και καιρό, ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή από το γραφείο του κ. Rubio, επίσημα για λόγους υπερφορτωμένης ατζέντας.
Η κ. Kallas ενημέρωσε ότι, για αντικατάσταση, θα συναντήσει «γερουσιαστές και (…) μέλη του Κογκρέσου για να συζητήσουν τον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας και τις διατλαντικές σχέσεις».
Αφού τα μέλη της ΕΕ ψήφισαν κατά των Ηνωμένων Πολιτειών στον ΟΗΕ, ο υπουργός εξωτερικών αρνήθηκε να συναντήσει την Ευρωπαία ομόλογο του.
Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου
Σε μια συνέντευξη τύπου στο Κίεβο, ο Volodymyr Zelensky διαβεβαίωσε, στις 26 Φεβρουαρίου, ότι χωρίς εγγυήσεις ασφάλειας από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ, οποιαδήποτε συμφωνία ειρήνης θα είναι άδικη και δεν θα υπάρξει πραγματική εκεχειρία.
Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου
Πριν φύγει από την Ουάσιγκτον, η Κάγια Κάλας, υψηλή εκπρόσωπος της ΕΕ για τις Εξωτερικές Υποθέσεις και την Πολιτική Ασφαλείας, έδωσε διάλεξη στο Ινστιτούτο Χάντσον στις 27 Φεβρουαρίου. Δήλωσε εκεί: «Πρέπει να ασκήσουμε πίεση στη Ρωσία ώστε να θέλει και αυτή την ειρήνη. Βρίσκεται σε μια θέση όπου δεν θέλει την ειρήνη».
Ο Κιρ Στάρμερ, Βρετανός πρωθυπουργός, πήγε, από την πλευρά του, στον Λευκό Οίκο, κουβαλώντας μια πρόσκληση από τον βασιλιά Κάρολο Γ’ για μια δεύτερη κρατική επίσκεψη στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οι διπλωμάτες της Αυτής Μεγαλειότητας εκτιμούν ότι ο πρόεδρος Τραμπ είχε εκτιμήσει πολύ την πρώτη επίσκεψη και ότι, δεδομένης της υπερηφάνειας του, θα ήταν ευαίσθητος στο μεγαλείο του Στέμματος.
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου των δύο ηγετών, ο πρόεδρος Τραμπ ισχυρίστηκε ότι δεν θυμόταν να χαρακτήρισε τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι ως «δικτάτορα» («Το είπα αυτό; Δεν μπορώ να πιστέψω ότι το είπα!»). Επιπλέον, έδειξε ανοιχτότητα στην ιδέα ότι η αύξηση των δασμών κατά 25% να μην αφορά το Ηνωμένο Βασίλειο και στην επιστροφή από το Λονδίνο των νησιών Τσάγκος (συμπεριλαμβανομένης της βάσης Ντιέγκο Γκαρσία) στο Μαυρίκιο.
Στην ουσία, ο Κιρ Στάρμερ κατάφερε να ανανεώσει την «ειδική σχέση» της χώρας του με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτή περιλαμβάνει το σύστημα παγκόσμιας υποκλοπής και κατασκοπείας των «Πέντε Ματιών» και την ανάθεση της πυρηνικής δύναμης (Υπενθυμίζουμε ότι η βρετανική πυρηνική βόμβα δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει χωρίς την υποστήριξη των Αμερικανών στρατιωτικών επιστημόνων).
Εν τω μεταξύ, Αμερικανοί και Ρώσοι διαπραγματευτές συναντήθηκαν για έξι μισή ώρες στο γενικό προξενείο των ΗΠΑ στην Κωνσταντινούπολη για ένα δεύτερο γύρο διαπραγματεύσεων, σε «τεχνικό επίπεδο». Δεν επρόκειτο να προχωρήσουν στην ουσία, αλλά να λύσουν προβλήματα που είχαν αναφερθεί από τους υπουργούς στο Ριάντ. Δηλαδή, τις συνθήκες λειτουργίας των αντίστοιχων πρεσβειών στην Ουάσιγκτον και στη Μόσχα, τις οποίες ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είχε περιορίσει σημαντικά και στις οποίες η Μόσχα είχε ανταποκριθεί με τον ίδιο τρόπο.
Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου
Ο μη εκλεγμένος πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, πήγε στον Λευκό Οίκο στις 28 Φεβρουαρίου. Ο πρόεδρος Τραμπ και ο αντιπρόεδρος Βανς τον υποδέχτηκαν, όχι για να ακούσουν την εκδοχή των γεγονότων από μέρους του, αλλά για να υπογράψουν μια συμφωνία για τις σπάνιες γαίες που η Ουκρανία ισχυρίζεται ότι κατέχει. Φυσικά, δεν μπορούσε να υπογραφεί, αφού δεν υπάρχουν, αλλά ήταν ένας τρόπος για την κυβέρνηση Τραμπ να δείξει σε αυτόν που δεν ξέρουμε πλέον αν τον θεωρεί «δημοκράτη» ή «δικτάτορα» ότι δεν είχε πλέον κανένα χαρτί στο χέρι.
Η συνέντευξη τύπου υποδοχής θα μείνει στη μνήμη μας. Ο δυτικός τύπος σοκαρίστηκε από τη διαμάχη μεταξύ του προέδρου Τραμπ και του καλεσμένου του. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί εδώ με τις εικόνες: δεν λένε καθόλου το ίδιο πράγμα αν περιοριστούμε σε ένα επιλεγμένο απόσπασμα ή αν ακούσουμε ολόκληρη την ανταλλαγή. Σε ένα απόσπασμα, θυμόμαστε τα επιχειρήματα που εκφράζονται, ενώ στο σύνολό τους καταλαβαίνουμε γιατί εκφράζονται.
Κατά τη διάρκεια της πενηντάλεπτης συνέντευξης τύπου, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ συνέχισε να υπενθυμίζει ότι δεν ευθυγραμμιζόταν με καμία από τις δύο πλευρές, τη ρωσική ή την ουκρανική, αλλά ότι διαπραγματευόταν με τη Ρωσία για να υπερασπιστεί το συμφέρον της χώρας του και, τελικά, για όλη την Ανθρωπότητα. Ως πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, μιλάει με όλους, προσέχει να μην προσβάλει κανέναν και αναγνωρίζει τα θετικά σημεία του καθενός. Αντίθετα, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι συνέχισε να κατηγορεί τη Ρωσία για επιθετικότητα από το 2014, για δολοφονίες, απαγωγές και βασανιστήρια. Ισχυρίστηκε ακόμη ότι ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν είχε παραβιάσει 15 φορές την υπογραφή του.
Σε αντίθεση με αυτά που είδε ο δυτικός τύπος, αυτή η συνέντευξη τύπου δεν αφορούσε στρατιωτική βοήθεια, ούτε σπάνιες γαίες και ούτε μοιρασιά εδαφών. Εκτροχιάστηκε όταν ο αντιπρόεδρος Βανς σημείωσε ότι η αφήγηση του καλεσμένου ήταν «προπαγάνδα», και στη συνέχεια επανέλαβε ότι σχετικά με τις δύο εκδοχές των γεγονότων: «Ξέρουμε ότι κάνετε λάθος!». Τελικά, ο πρόεδρος Τραμπ σημείωσε ότι η Ουκρανία βρισκόταν σε δύσκολη θέση και ότι ο καλεσμένος του, όχι μόνο δεν ήταν ευγνώμων για την αμερικανική υποστήριξη, αλλά δεν ήθελε εκεχειρία. Εξοργισμένος, παρατήρησε ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν είχε παραβιάσει ποτέ την υπογραφή του, ούτε με τον Μπαράκ Ομπάμα, ούτε μαζί του, αλλά μόνο με τον Τζο Μπάιντεν λόγω όσων του είχε κάνει ο τελευταίος. Στη συνέχεια, υπενθύμισε τις ψευδείς κατηγορίες που επαναλαμβάνονταν εναντίον της Ρωσίας από τον πρόεδρο Μπάιντεν.
Κυριακή 2 Μαρτίου
Ο Κιρ Στάρμερ, Βρετανός πρωθυπουργός, δήλωσε: η Ευρώπη βρίσκεται «σε σταυροδρόμι της ιστορίας», υποδεχόμενος στην Downing Street τους ηγέτες της Ουκρανίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Δανίας, της Ιταλίας, της Ολλανδίας, της Νορβηγίας, της Πολωνίας, της Ισπανίας, του Καναδά, της Φινλανδίας, της Σουηδίας, της Τσεχίας και της Ρουμανίας, καθώς και τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ και τους προέδρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία ανταγωνίζονται για να αντικαταστήσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες και να εγγυηθούν την ειρήνη στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Οι δύο χώρες θα ήταν πρόθυμες να εγγυηθούν την ασφάλεια των άλλων χάρη στα πυρηνικά τους όπλα. Ωστόσο, κανείς δεν σκέφτεται σοβαρά ότι αυτά θα ήταν αρκετά για να εξασφαλίσουν την ειρήνη χωρίς σοβαρές συμβατικές δυνάμεις, τις οποίες ούτε το Λονδίνο ούτε το Παρίσι διαθέτουν. Το πολύ-πολύ η Βαρσοβία ξεκίνησε, πριν από περισσότερα από δύο χρόνια, την αναδιοργάνωση των στρατευμάτων της και τη γενίκευση της στρατιωτικής θητείας των νέων της, αλλά δεν διαθέτει ακόμη όπλα σε επαρκή αριθμό.
Στο τέλος της συνάντησης, που είχε ως στόχο τη δημιουργία μιας «συμμαχίας εθελοντών», ο Κιρ Στάρμερ μίλησε εκ μέρους όλων των συμμετεχόντων:
«Σήμερα, υποδέχτηκα στο Λονδίνο ομόλογους από όλη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, καθώς και τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ και τους προέδρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Συμβουλίου της ΕΕ και του Καναδά, για να συζητήσουμε την υποστήριξή μας στην Ουκρανία.
Μαζί, επαναβεβαιώσαμε την αποφασιστικότητά μας για να εργαστούμε για μια μόνιμη ειρήνη στην Ουκρανία, σε συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η ασφάλεια της Ευρώπης είναι πρωτίστως δική μας ευθύνη. Θα ασχοληθούμε με αυτό το ιστορικό έργο και θα αυξήσουμε τις επενδύσεις μας στην άμυνά μας.
Δεν πρέπει να επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος, όταν αδύναμες συμφωνίες επέτρεψαν στον πρόεδρο Πούτιν να εισβάλλει ξανά. Θα εργαστούμε με τον πρόεδρο Τραμπ για να εγγυηθούμε μια ισχυρή, δίκαιη και διαρκή ειρήνη που θα εξασφαλίσει την μελλοντική κυριαρχία και ασφάλεια της Ουκρανίας. Η Ουκρανία πρέπει να είναι σε θέση να υπερασπιστεί τον εαυτό της από μελλοντικές ρωσικές επιθέσεις. Δεν πρέπει να γίνονται συνομιλίες για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία. Συμφωνήσαμε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και άλλοι θα συνεργαστούν με την Ουκρανία σε ένα σχέδιο για να τερματιστεί η μάχη, το οποίο θα συζητήσουμε περαιτέρω με τις Ηνωμένες Πολιτείες και θα προχωρήσουμε μαζί (…) Επιπλέον, πολλοί από εμάς δήλωσαν ότι είναι πρόθυμοι να συνεισφέρουν στην ασφάλεια της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης μιας δύναμης που αποτελείται από Ευρωπαίους και άλλους εταίρους, και θα εντατικοποιήσουμε τον σχεδιασμό μας.
Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε στενά για να προχωρήσουμε τα επόμενα βήματα και να λάβουμε αποφάσεις τις επόμενες εβδομάδες».
Οι συμμετέχοντες σε αυτή τη σύνοδο κορυφής δεν άλλαξαν καθόλου τις αναλύσεις τους για την ουκρανική σύγκρουση. Παραμένουν κωφοί στις Ηνωμένες Πολιτείες και, ως εκ τούτου, δεν τις καταλαβαίνουν πλέον. Κατάφεραν να ενωθούν όχι για να αναπτύξουν μια δύναμη σταθεροποίησης της ειρήνης στην Ουκρανία, αλλά για να προστατεύσουν τις κρίσιμες υποδομές στη δυτική Ουκρανία ή σε παρόμοιες στρατηγικές περιοχές. Συμφώνησαν να μην κάνουν αποσπασματικές εθνικές προσπάθειες, αλλά να αξιοποιήσουν την οικονομική δύναμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) επαναπροσανατολίζοντας τα κονδύλια ανάκαμψής της. Συνεπώς, κάλεσαν μια ειδική σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 6 Μαρτίου. Ωστόσο, για να μετατρέψουν την ΕΕ από μια κοινή αγορά σε μια στρατιωτική συμμαχία, θα χρειαστεί να συγκεντρώσουν όχι μια πλειοψηφία, αλλά την ομοφωνία και των 27 κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας.
Ωστόσο, ήδη, ο Βίκτορ Όρμπαν, Ούγγρος πρωθυπουργός, απάντησε στο σχέδιο της τελικής δήλωσης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου υπογραμμίζοντας ότι υπάρχουν «στρατηγικές διαφορές» μεταξύ των κρατών της ΕΕ. Υποστηρίζει, επομένως, να μην υπάρχουν γραπτά συμπεράσματα, καθώς «Κάθε προσπάθεια να επιτευχθεί αυτό θα προβάλλει την εικόνα μιας διαιρεμένης Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Κριστιάν Άκκυριά
Les articles de cet auteur
Envoyer un message
