Ο πόλεμος, ο χωρισμός του κόσμου ή το τέλος μιας αυτοκρατορίας;
Πολλοί κάνουν προγνωστικά για παγκόσμιο πόλεμο. Πράγματι ορισμένες ομάδες προετοιμάζονται γι’ αυτό. Αλλά τα κράτη είναι λογικά και, στην πραγματικότητα, μάλλον οραματίζονται έναν φιλικό χωρισμό, μια διαίρεση του κόσμου σε δύο διαφορετικούς κόσμους, τον έναν μονοπολικό και τον άλλο πολυπολικό. Ίσως να είμαστε πράγματι μάρτυρες ενός τρίτου σεναρίου: η «Αμερικανική Αυτοκρατορία» δεν παλεύει στην παγίδα του Θουκυδίδη, καταρρέει όπως πέθανε ο πρώην σοβιετικός αντίπαλός της.
Οι «Στραουσιστές» των ΗΠΑ, οι Ουκρανοί «ριζοσπαστικοί εθνικιστές», οι Ισραηλινοί «ρεβιζιονιστές Σιωνιστές» και οι Ιάπωνες «μιλιταριστές» καλούν σε γενικευμένο πόλεμο. Είναι όμως μόνοι τους και δεν είναι μαζικά κινήματα. Κανένα κράτος δεν μπαίνει προς το παρόν σε αυτόν τον δρόμο.
Η Γερμανία με 100 δισεκατομμύρια ευρώ και η Πολωνία με πολύ λιγότερα χρήματα επανεξοπλίζονται μαζικά. Αλλά καμία από τις δύο δεν φαίνεται ανυπόμονη να αντιμετωπίσει τη Ρωσία.
Η Αυστραλία και η Ιαπωνία επενδύουν επίσης σε στρατιωτικούς εξοπλισμούς, αλλά καμία από τις δύο δεν έχει αυτόνομο στρατό.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι πλέον σε θέση να ανανεώσουν το ανθρώπινο δυναμικό των στρατών τους και δεν είναι πλέον ικανές να δημιουργήσουν νέα όπλα. Αρκούνται στην αναπαραγωγή όπλων της δεκαετίας του 80. Διατηρούν, ωστόσο, το πυρηνικό τους οπλοστάσιο.
Η Ρωσία έχει ήδη εκσυγχρονίσει τον στρατό της και οργανώνεται για να ανανεώσει τα πυρομαχικά που χρησιμοποιεί στην Ουκρανία και να παράγει μαζικά νέα όπλα που κανείς δεν μπορεί να ανταγωνιστεί. Η Κίνα, εν τω μεταξύ, επανεξοπλίζεται για να ελέγξει την Άπω Ανατολή και μεσο-μακροπρόθεσμα να προστατεύσει τους εμπορικούς της δρόμους. Η Ινδία σκοπεύει να γίνει θαλάσσια δύναμη.
Είναι λοιπόν δύσκολο να δούμε ποιος, ταυτόχρονα, θα επιθυμούσε και θα μπορούσε να ξεκινήσει έναν Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σε αντίθεση με τη ρητορική τους, οι Γάλλοι ηγέτες δεν προετοιμάζονται καθόλου για έναν πόλεμο υψηλής έντασης [1]. Ο νόμος για το στρατιωτικό προγραμματισμό, που θεσπίζεται για δέκα χρόνια, προβλέπει την κατασκευή ενός πυρηνικού αεροπλανοφόρου, αλλά μειώνει τον στρατό ξηράς. Προωθεί μέσα προβολής στο εξωτερικό, αλλά όχι μέτρα για την υπεράσπιση την επικράτειας. Το Παρίσι συνεχίζει να λογίζεται ως αποικιακή δύναμη ενώ ο κόσμος γίνεται πολυπολικός. Είναι κλασικό το σενάριο: οι στρατηγοί προετοιμάζονται για τον προηγούμενο πόλεμο και αγνοούν την πραγματικότητα του αύριο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εφαρμόζει τη «Στρατηγική Πυξίδα». Η Επιτροπή συντονίζει τις στρατιωτικές επενδύσεις των κρατών μελών της. Στην πράξη, όλοι παίζουν το παιχνίδι, αλλά επιδιώκουν διαφορετικούς στόχους. Η Κομισιόν, από την πλευρά της, προσπαθεί να ελέγξει τις αποφάσεις για τη χρηματοδότηση των στρατών, οι οποίες μέχρι τώρα εξαρτιόνταν από τα εθνικά τους κοινοβούλια. Αυτό θα επέτρεπε το χτίσιμο μιας αυτοκρατορίας, αλλά όχι να κηρυχτεί ένας γενικευμένος πόλεμος.
Είναι προφανές ότι όλοι παίζουν ένα παιχνίδι, αλλά εκτός από τη Ρωσία και την Κίνα, κανείς δεν προετοιμάζεται για πόλεμο υψηλής έντασης. Η Ουάσιγκτον στέλνει αυτόν τον μήνα στην Ευρώπη τη Λιζ Ρόζενμπεργκ και τον Μπράιαν Νέλσον, δύο ειδικούς στα μονομερή καταναγκαστικά μέτρα [2], με αποστολή να αναγκάσουν τους Συμμάχους να υπακούσουν. Όπως είπε ο πρώην πρόεδρος Τζορτζ Μπους Τζούνιορ κατά τη διάρκεια του πολέμου «κατά της τρομοκρατίας»: «Όποιος δεν είναι μαζί μας είναι εναντίον μας!».
Η Λιζ Ρόζενμπεργκ είναι αποτελεσματική και αδίστακτη. Ήταν αυτή που γονάτισε τη συριακή οικονομία, καταδικάζοντας εκατομμύρια ανθρώπους στη δυστυχία επειδή τόλμησαν να αντισταθούν και να νικήσουν τους πληρεξούσιους της Αυτοκρατορίας.
Ο λόγος για τα γουέστερν του Χόλυγουντ για τους καλούς και τους κακούς του Τζορτζ Μπους Τζούνιορ έχει αποτύχει με την Τουρκία, η οποία έχει ήδη βιώσει την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 και τον σεισμό του 2023. Η Άγκυρα γνωρίζει ότι δεν έχει τίποτα καλό να περιμένει από την Ουάσιγκτον και ήδη στρέφεται προς την Οργάνωση Συνεργασίας της Σαγκάη. Ωστόσο, ο ίδιος λόγος αναμένεται να πετύχει με τους Ευρωπαίους που παραμένουν γοητευμένοι από τη δύναμη των Ηνωμένων Πολιτειών. Ασφαλώς αυτή η δύναμη βρίσκεται σε παρακμή, αλλά και οι Ευρωπαίοι επίσης. Ως εκ τούτου, κανείς δεν πήρε μάθημα από τη δολιοφθορά των ρωσο-γερμανο-γαλλο-ολλανδικών αγωγών φυσικού αερίου, North Stream . Όχι μόνο τα θύματα δέχτηκαν το χτύπημα χωρίς να πουν τίποτα, αλλά ετοιμάζονται να δεχτούν και άλλες τιμωρίες για εγκλήματα που δεν διέπραξαν.
Ο κόσμος λοιπόν αναμένεται να χωριστεί σε δύο μπλοκ, από τη μια πλευρά την ΗΠΑϊκή υπερδύναμη και τους υποτελείς της, από την άλλη τον πολυπολικό κόσμο. Σε όρο αριθμού κρατών, θα πρέπει να είναι μισό και μισό, αλλά σε όρο πληθυσμού, μόνο 13% για το δυτικό μπλοκ έναντι 87% για τον πολυπολικό κόσμο.
Οι διεθνείς θεσμοί δεν μπορούν πλέον να λειτουργήσουν. Θα πρέπει είτε να πέσουν σε λήθαργο είτε να διαλυθούν. Τα πρώτα παραδείγματα που έρχονται στο μυαλό είναι η ουσιαστική έξοδος της Ρωσίας από το Συμβούλιο της Ευρώπης και οι κενές θέσεις των Δυτικοευρωπαίων στο Αρκτικό Συμβούλιο κατά τη διάρκεια του έτους της ρωσικής προεδρίας. Άλλοι θεσμοί δεν έχουν πλέον πολλούς λόγους ύπαρξης, όπως ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), ο οποίος υποτίθεται ότι θα οργάνωνε τον διάλογο Ανατολής-Δύσης. Μόνο η προσήλωση της Ρωσίας και της Κίνας στα Ηνωμένα Έθνη θα πρέπει να τις προστατεύσει βραχυπρόθεσμα, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες ήδη σκέφτονται να μετατρέψουν τον Οργανισμό σε μια δομή που προορίζεται αποκλειστικά για τα συμμαχικά έθνη.
Το δυτικό μπλοκ αναμένεται επίσης να αναδιοργανωθεί. Μέχρι τώρα, στην ευρωπαϊκή ήπειρος δέσποζε οικονομικά η Γερμανία. Για να είναι βέβαιες ότι η Γερμανία δεν θα προσεγγίσει ποτέ τη Ρωσία, οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν το Βερολίνο να περιοριστεί στη Δύση της ηπείρου και να αφήσει το κέντρο στα χέρια της Βαρσοβίας. Η Γερμανία και η Πολωνία οπλίζονται λοιπόν για να επιβληθούν στις αντίστοιχες ζώνες επιρροής τους, αλλά όταν το ΗΠΑϊκό αστέρι θα ξεθωριάσει, θα πολεμήσουν ο ένας εναντίον του άλλου.
Κατά την πτώση της, η Σοβιετική Αυτοκρατορία εγκατέλειψε τους συμμάχους και υποτελείς της. Έχοντας παρατηρήσει την ανικανότητά της να λύνει τα προβλήματα, η ΕΣΣΔ σταμάτησε πρώτα να στηρίζει οικονομικά την Κούβα, μετά εγκατάλειψε τους υποτελείς της του Σύμφωνου της Βαρσοβίας και τελικά κατέρρευσε μόνη της. Η ίδια διαδικασία ξεκινά και σήμερα.
Ο πρώτος ΗΠΑϊκός πόλεμος του Κόλπου, οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και οι μυριάδες των πολέμων στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή, η διεύρυνση του ΝΑΤΟ και η ουκρανική σύγκρουση δεν πρόσφεραν στην Αμερικανική Αυτοκρατορία παρά μόνο τρεις δεκαετίες επιβίωσης της αμερικανικής αυτοκρατορίας. Ήταν κολλημένη πλάτη με πλάτη με τον πρώην Σοβιετικό αντίπαλό της. Έχασε τον λόγο ύπαρξης της με τη διάλυσή του. Καιρός να εξαφανιστεί κι αυτή.
Κριστιάν Άκκυριά
[1] «En 2030, l’armée française ne sera pas prête à une guerre de haute intensité», Jean-Dominique Merchet, L’Opinion, 7 avril 2023.
[2] «US sanction officials plan missions to clamp down on Russia», Fatima Hussein, Associated Press, April 7, 2023.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου