Η σύνοδος κορυφής του Αγκόρεϊτζ, στις 15 Αυγούστου 2025, όρισε τις αρχές του σχεδίου ειρήνης για την Ουκρανία.

Ηουκρανο-ρωσική σύρραξη φτάνει στο τέλος της: οι Πρόεδροι της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών συμφώνησαν σε ένα σχέδιο 28 σημείων, με βάση το μοντέλο αυτού που υιοθέτησε το Συμβούλιο Ασφαλείας για την εβροαραβική σύγκρουση [1].

Εάν οι κατευθυντήριες αρχές εγκρίθηκαν στη σύνοδο κορυφής του Αγκόρεϊτζ (Αλάσκα), στις 15 Αυγούστου, από τον Ντόναλντ Τραμπ και τον Βλαντίμιρ Πούτιν προσωπικά, οι λεπτομέρειες διαπραγματεύτηκαν από τον Στιβ Γουίκοφ και τον Κιρίλ Ντμίτριεφ, από τις 24 έως τις 26 Οκτωβρίου, στο Μαϊάμι. Αυτή η συμφωνία δεν αποκαλύφθηκε επισήμως στον Ρουστέμ Ουμέροφ, Γραμματέα του Ουκρανικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας και Άμυνας, παρά μόνο μόλις στις αρχές της περασμένης εβδομάδας, πριν ο τελευταίος δραπετεύσει στο Κατάρ. Ο μη εκλεγμένος Ουκρανός Πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ενημερώθηκε λεπτομερώς για αυτήν στις 20 Νοεμβρίου, όταν ο Νταν Ντρίσκολ (Υφυπουργός Στρατού), και οι στρατηγοί Ράντι Τζορτζ (Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού) και Κρις Ντόναχιου (Διοικητής των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη και την Αφρική), πήγαν να του την παρουσιάσουν.

Κατά τους τρεις τελευταίους μήνες, οι ρωσικές δυνάμεις βομβάρδισαν τις μονάδες των «ακραίων εθνικιστών» («μπαντεριστές» ή «νεοναζί», σύμφωνα με το λεξιλόγιο του Κρεμλίνου) του «λευκού φύρερ», Άντρι Μπιλέτσκι. Με αποτέλεσμα ο τελευταίος να βγαίνει ηττημένος από τις διαδοχικές μάχες της Μαριούπολης (Μάιος 2022), του Μπαχμούτ/Αρτιόμσκ (Δεκέμβριος 2023) και του Ποκρόβσκ (Νοέμβριος 2025).

Στις 11 Νοεμβρίου, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ έδωσε το πράσινο φως για την αποκάλυψη της «Επιχείρησης Μίδας», μιας εκτεταμένης έρευνας του Ουκρανικού Γραφείου Καταπολέμησης της Διαφθοράς (NABU) που πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια 80 Αμερικανών ελεγκτών. Έχει ήδη προκαλέσει την παραίτηση δύο υπουργών — του Χέρμαν Χαλούστσενκο, Υπουργού Δικαιοσύνης, και της Σβιτλάνα Γκρίντσουκ, Υπουργού Ενέργειας — και τη φυγή του Ρουστέμ Ουμέροφ (που ήδη αναφέρθηκε) στο Κατάρ. Κατά πάσα πιθανότητα, θα ακολουθήσει η παραίτηση του Άντρι Γιέρμακ, του Προέδρου της Προεδρικής Διοίκησης. Σε αυτό το σημείο, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι θα είναι γυμνός: οι κύριοι πολιτικοί υπεύθυνοι στους οποίους βασιζόταν θα έχουν εξολοθρευθεί. Δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να δεχτεί το σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ ή να δραπετεύσει και αυτός.

Αντίθετα με ό,τι θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί, ο μη εκλεγμένος Πρόεδρος δεν επιδίωξε να τροποποιήσει τους όρους του σχεδίου ειρήνης όταν συνάντησε την αμερικανική αντιπροσωπεία, στις 20 Νοεμβρίου, αλλά να του προσθέσει μια αμνηστία· όχι αμνηστία για εγκλήματα πολέμου, αλλά για πράξεις διαφθοράς.

Ήδη, οι Ουκρανοί που έχουν μείνει στη χώρα (το ένα τρίτο του πληθυσμού έχει ήδη διαφύγει από την Ουκρανία, οι μισοί στη Ρωσία, το άλλο μισό στην ΕΕ) είναι βίαια εναντίον του αυτοανακηρυχθέντος Προέδρου. Είχε εκλεγεί για να καταπολεμήσει τη διαφθορά και την ανέπτυξε σε πρωτόγνωρο επίπεδο. Τον Νοέμβριο, αρκετές εξεγέρσεις του πληθυσμού στράφηκαν εναντίον των στρατιωτικώνί στρατολόγων. Ακόμη και οι «ακραίοι εθνικιστές» πλέον θεωρούν ότι δεν μπορεί πλέον να τους βοηθήσει να πραγματοποιήσουν το σχέδιο αποκάλυψης εναντίον των Σλάβων και συσκέπτονται επειγόντως για να τον ανατρέψουν.

Τα Κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που φαντάζονταν έναν μακρύ πόλεμο και προετοιμάζονταν γι’ αυτόν, δεν μπορούν να δεχτούν μια συνθηκολόγηση που δεν λέει το όνομά της. Ο καθένας αντιμετωπίζει σήμερα το απότομο τέλος του ονείρου του. Προφανώς, η πτώση του ουκρανικού καθεστώτος θα ακολουθηθεί από αυτή των Ευρωπαίων υπευθύνων που το υποστήριξαν.

Πράγματι, ήρθε η ώρα των απολογισμών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρείχε αρχικά 1 δισεκατομμύριο ευρώ σε μετρητά, στη συνέχεια η στρατιωτική της επιτροπή ίδρυσε ένα μηχανισμό διακανονισμών που επέτρεψε στους Ουκρανούς να επιλέξουν όπλα από τα αποθέματα των στρατών των κρατών μελών της Ένωσης. Τέλος, η Ένωση έθεσε στη διάθεσή τους τα δικά της μέσα, όπως και τους δορυφόρους της. Με το πέρασμα του χρόνου, η ΕΕ έδωσε συνεχώς περισσότερα: έως και 3 δισεκατομμύρια ευρώ τον Ιούλιο-Αύγουστο.

Ας μην πιστέψει κανείς ότι ήταν πρωτοβουλία μόνο των υπαλλήλων της Επιτροπής. Στις 1 Μαρτίου 2022, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που εκλέγεται με καθολική ψηφοφορία, πραγματοποίησε συνεδρίαση με τον Πρόεδρο Ζελένσκι που μιλούσε μέσω βίντεο. Υιοθέτησε το όραμα του ΝΑΤΟ, που αγνοεί τις συμφωνίες του Μινσκ, και θεωρεί την ειδική ρωσική επιχείρηση κατά των «ακραίων εθνικιστών», σε εφαρμογή του ψηφίσματος 2202 του Συμβουλίου Ασφαλείας, ως «παράνομη, απροσκάλεστη και αδικαιολόγητη στρατιωτική επίθεση». Υιοθέτησε ένα ψήφισμα (P9_TA(2022)0052) ανοίγοντας το δρόμο για την πλήρη στήριξη της ΕΕ στο καθεστώς Ζελένσκι, στο οποίο εντάχθηκαν πολλά κράτη μέλη.

Όταν ο Πρόεδρος Τραμπ και ο Αντιπρόεδρός του Βανς ταρακούνησαν τον Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο, στις 28 Φεβρουαρίου 2025, κάποιες κυβερνήσεις συσκέφτηκαν. Μια σειρά από αλερετούρ πραγματοποιήθηκαν μεταξύ του Παρισιού και του Λονδίνου, που και τα δύο ήθελαν να ηγηθούν ενός συνασπισμού εθελοντών. Στο τέλος, μόνο οι Βρετανοί παρέμειναν στον αγώνα. Το Λονδίνο σχημάτισε μια στρατιωτική συμμαχία με τις χώρες της Βαλτικής (Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Ισλανδία, Λετονία, Λιθουανία, Νορβηγία, Ολλανδία και Σουηδία) και συμπεριέλαβε την Ουκρανία, στις 5 Νοεμβρίου. Πρόκειται για ένα καθαρά βρετανικό ΝΑΤΟ εντός του ΝΑΤΟ.

Η Γαλλία, αν και δεν συμμετέχει σε αυτή τη συμμαχία γύρω από το Ηνωμένο Βασίλειο, δεν μένει πίσω. Αλλά πλέον πρόκειται περισσότερο για στάση παρά για δράση. Ο Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν υπέγραψε με τον μη εκλεγμένο ομόλογό του, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στις 17 Νοεμβρίου, μια επιστολή πρόθεσης σύμφωνα με την οποία, όταν η εθνική βιομηχανία μπορέσει, θα κατασκευάσει και θα πουλήσει 100 Ραφάλ στην Ουκρανία. Στη συνέχεια, στις 18 Νοεμβρίου, έστειλε τον Αρχηγό του Γενικού Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων, Στρατηγό Φαβιέν Μαντόν, να πάει να πει στο Συνέδριο των Δημάρχων της Γαλλίας, ότι οι Γάλλοι έπρεπε να προετοιμαστούν να χάσουν τα παιδιά τους σε έναν επικείμενο πόλεμο εναντίον της Ρωσίας.

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι τηλεφώνησε πανικόβλητα στους συμμάχους του, στις 21 Νοεμβρίου. Ο Εμανουέλ Μακρόν, ο Φρίντριχ Μερτς και ο Κιρ Στάρμερ τόνισαν για άλλη μια φορά, σύμφωνα με το Ελυζέ, «ότι όλες οι αποφάσεις που έχουν επιπτώσεις στα συμφέροντα της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ απαιτούν την κοινή στήριξη και τη συναίνεση των ευρωπαϊκών εταίρων και των συμμάχων του ΝΑΤΟ αντίστοιχα.»

Όλοι συναντήθηκαν, στις 22 Νοεμβρίου, στο Γιοχάνεσμπουργκ (Νότια Αφρική), όπου πραγματοποιήθηκε συνάντηση των Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων του G20, με εξαίρεση... του Ντόναλντ Τραμπ και του Βλαντίμιρ Πούτιν. Η τελική διακήρυξη περιλάμβανε μόνο μια αόριστη φράση για το θέμα: «Καθοδηγούμενοι από τους στόχους και τις αρχές του Χάρτη του ΟΗΕ στο σύνολό του, θα εργαστούμε για μια δίκαιη, ολοκληρωμένη και διαρκή ειρήνη στο Σουδάν, στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, στην Ουκρανία, καθώς και για να τερματίσουμε άλλες συρράξεις και πολέμους σε όλο τον πλανήτη». Κοινοτοπίες που δεν δικαιολογούν μια τέτοια συνάντηση. Έτσι, οι Ευρωπαίοι συσκέφτηκαν στα παρασκήνια για να καταρτίσουν μια αντιπρόταση.

Ο ευρωπαϊκός τύπος περιγράφει απλώς το ρωσο-αμερικανικό σχέδιο ειρήνης ως «ευνοϊκό για τη Μόσχα», κάτι που δεν ισχύει καθόλου, ούτε είναι το θέμα. Το σχέδιο, στο βαθμό που είναι γνωστό, προβλέπει την αναγνώριση ότι η Κριμαία και οι δύο δημοκρατίες του Ντονμπάς (Ντόνετσκ και Λουχάνσκ) είναι ρωσικές. Αλλά αυτό ίσχυε ήδη ΠΡΙΝ από τον πόλεμο. Προβλέπει επίσης ότι το υπόλοιπο της Νοβοροσσία θα διανεμηθεί ακολουθώντας τη γραμμή του μετώπου. Με άλλα λόγια, σχεδόν όλα τα όμπλαστ της Χερσώνος και της Ζαπορίζιας, αλλά όχι το λιμάνι της Οδησσού που θα επέτρεπε στη Ρωσία να δημιουργήσει μια εδαφική συνέχεια με την Υπερδνειστερία, που είναι υποψήφια για προσχώρηση στη Ρωσική Ομοσπονδία.

Περαιτέρω, το σχέδιο επιβάλλει ότι ο ουκρανικός στρατός, που σήμερα αριθμεί 800.000 άνδρες, να μειωθεί σε 600.000 άνδρες, να παραιτηθεί από πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, ικανούς να χτυπήσουν τη Μόσχα (που δεν έχει προς το παρόν. Αυτό ήταν το ζήτημα με τους αμερικανικούς Τόμαχοκ και τους γερμανικούς Ταύρους), και από την ένταξη στο ΝΑΤΟ, αλλά μαχητικά αεροπλάνα θα μπορούν να σταθμεύσουν στη Πολώνία.

Από ρωσική άποψη, το πιο σημαντικό βρίσκεται αλλού: η αποναζιστικοποίηση του καθεστώτος του Κιέβου. Ένας θεμελιώδης στόχος για τον οποίο τα μέλη του ΝΑΤΟ δεν ήταν ποτέ ενήμερα. Η αποναζοποίηση προϋποθέτει ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα σε κάθε χώρα για τον πολιτισμό της άλλης, όπως αυτό που πραγματοποιήθηκε στη Γαλλία και τη Γερμανία στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η Μόσχα παίρνει επομένως αυτό για το οποίο πάλεψε, αλλά όχι αυτό που ελπίζει εδώ και καιρό: την υποχώρηση του ΝΑΤΟ στα σύνορά του 1991. Αυτό θα παραμένει πάντα μια πηγή σύγκρουσης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να το συνειδητοποιήσει. Δεν θα πρέπει να εκπλαγεί αν δει αυτή τη σύρραξη να συνεχίζεται.

Από την πλευρά των Ηνωμένων Πολιτειών, η Ουάσινγκτον δεσμεύεται να άρει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και να επαναφέρει τη Μόσχα στον κόρφο της G7/8.

Βέβαια, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είναι τώρα στην θέση να καταφέρει να βγάλει τη χώρα του από αυτή τη σφηκοφωλιά. Αλλά, το κάνει για να θέσει την Ευρωπαϊκή Ένωση ενώπιον των ευθυνών της.

Το πιο δύσκολο δεν αναφέρεται από κανέναν: η Ευρωπαϊκή Ένωση (και κατ’ επέκταση το ΝΑΤΟ) θα πρέπει να αναγνωρίσει ότι αυτά τα γεγονότα δεν αποτελούσαν «παράνομη, απροκάλεστη και αδικαιολόγητη στρατιωτική επίθεση», αλλά νόμιμη εφαρμογή του ψηφίσματος 2202 του Συμβουλίου Ασφαλείας, σύμφωνα με το Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και το διεθνές δίκαιο.

Επιβάλλεται μια ενδοσκόπηση του καθενός. Όλοι τροφοδότησαν αυτόν τον πόλεμο του οποίου ο αριθμός των θυμάτων είναι άγνωστος. Οι ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι των Βρυξελλών έδρασαν με ύβρη, οι κυβερνήσεις των κρατών μελών της ΕΕ είχαν αγελαία συμπεριφορά, και οι ευρωπαϊκοί λαοί έπειθαν τον εαυτό τους ότι ενσαρκώνουν την ειρήνη.

Αυτή η συνειδητοποίηση φαίνεται το πιο σημαντικό και που θα προκαλέσει την πτώση των καθεστώτων που επιθυμούσαν και εργάστηκαν για να «γονατίσουν την Ρωσία».

Τιερί Μεϊσάν
Μετάφραση
Κριστιάν Άκκυριά

[1] « Le plan de paix Trump pour l’Ukraine », Réseau Voltaire, 20 novembre 2025.