Η Άνγκελα Μέρκελ και ο Φρανσουά Ολάντ ενώ λένε ψέματα στον Βλαντιμίρ Πούτιν.

Μερικοί συνάδελφοι από μεγάλα μέσα ενημέρωσης ξεκίνησαν μια διαμάχη για ένα απόσπασμα από ομιλία μου στο Κολμάρ (Γαλλία) τον περασμένο μήνα [1]. Αμφισβητούν όσα δήλωσα σχετικά με την προσωπική ευθύνη της πρώην καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ και του πρώην προέδρου Φρανσουά Ολάντ στον τρέχοντα πόλεμο στην Ουκρανία.

Να λοιπόν αναλυτικά τα γεγονότα που ανέφερα και που διαψεύδουν.

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ

Ο πρόεδρος Ολάντ παραχώρησε συνέντευξη στο Παρίσι στον Théo Prouvost του Kyiv Independent, στις 28 Δεκεμβρίου 2022 [2] την οποία οι καταγγέλλοντες μου μπερδεύουν με το σκίτσο των Ρώσων κωμικών Vovan και Lexus που ενέπνευσε [3]. Ισχυρίζεται ότι αναγνωρίζει τον εαυτό του στα σχόλια που είχε κάνει λίγες μέρες νωρίτερα η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, στη Zeit [4]. Δήλωνε τότε ότι είχε υπογράψει τις συμφωνίες του Μινσκ, όχι για να προστατευτούν οι πληθυσμοί του Ντονμπάς και να βάλει τέλος στον πόλεμο που διεξήγαγαν εναντίον τους οι αρχές του Κιέβου, αλλά για να τους δώσει χρόνο να εξοπλιστούν. Ο Φρανσουά Ολάντ ομολογεί ρητά: «Ναι, η Άνγκελα Μέρκελ έχει δίκιο σε αυτό το σημείο. Οι συμφωνίες του Μινσκ σταμάτησαν για λίγο τη ρωσική επίθεση. Αυτό που ήταν πολύ σημαντικό ήταν πώς η Δύση θα χρησιμοποιούσε αυτή την ανάπαυλα για να αποτρέψει κάθε περαιτέρω ρωσική προσπάθεια».

Η «ρωσική προσπάθεια» για την οποία μιλάει δεν είναι η αποστολή ρωσικών στρατευμάτων από τη Μόσχα, αλλά η ιδιωτική πρωτοβουλία του δισεκατομμυριούχου Konstantin Malofeïev να στείλει Κοζάκους για να στηρίξουν τους πληθυσμούς του Ντονμπάς, όπως είχε κάνει για τους Σέρβους της Βοσνίας.

Τα σχόλια της Άνγκελα Μέρκελ και του Φρανσουά Ολάντ επιβεβαιώθηκαν από τον Γενικό Γραμματέα του Συμβουλίου Άμυνας και Εθνικής Ασφάλειας της Ουκρανίας, Oleksiy Danilov, ο οποίος παραιτήθηκε μόλις πριν από τρεις εβδομάδες αφού πρόσβαλε τον ειδικό Κινέζο απεσταλμένο [5]..

Οι διαπραγματεύσεις των συμφωνιών του Μινσκ έγιναν σε δύο στάδια:
• Το πρώτο πρωτόκολλο υπογράφηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2014 από την Ουκρανία, τη Ρωσία και τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ). Την υπέγραψαν και οι κυβερνήτες των περιφερειών (όμπλαστ) του Ντόνετσκ και του Λουγκάνσκ. Εκείνη την εποχή, αυτές οι περιφέρειες, αν και ονομάζονταν «Δημοκρατίες», όπως οι πρώην σοβιετικές περιοχές, δεν φιλοδοξούσαν να αποκτήσουν ανεξαρτησία. Αυτό το πρωτόκολλο καθιερώνει μια κατάπαυση του πυρός, απελευθέρωση των ομήρων, απόσυρση των στρατευμάτων και από τις δύο πλευρές, συμπεριλαμβανομένων των Κοζάκων του Κονσταντίν Μαλοφέγιεφ, και γενική αμνηστία. Πρόβλεπέ επίσης την αποκέντρωση των εξουσιών, τοπικές εκλογές και εθνικό διάλογο.
Ωστόσο, δεν συνέβησαν πολλά, εκτός από την απόσυρση των Κοζάκων του Κονσταντίν Μαλοφέγιεφ, μετά από πιεστικό αίτημα του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος αντιμετώπισε αμυδρά έναν σύγχρονο ολιγάρχη που συμπεριφερόταν σαν μεγάλο δούκα της τσαρικής εποχής.

Το 2019, η Άνγκελα Μέρκελ είχε καλέσει μια ρωσική αντιπροσωπία στο Βερολίνο. Στη δεύτερή σειρά αναγνωρίζομε τον Βλαντισλάφ Σουρκόφ δίπλα στον Σεργκέι Λαβρόφ. Ωστόσο, εκείνη την εποχή, απαγορευόταν ο Σουρκόφ να εισέλθει στην ΕΕ. Οι κυρώσεις της ΕΕ είναι συνεπώς μεταβλητής εφαρμογής!

• Το δεύτερο πρωτόκολλο υπογράφηκε έξι μήνες αργότερα, στις 11 Φεβρουαρίου 2015. Οι διαπραγματεύσεις πραγματοποιήθηκαν υπό την ευθύνη του ΟΑΣΕ, μεταξύ του Κιέβου και των Ντόνετσκ και Λουγκάνσκ. Αυτή τη φορά, η Γερμανία, η Γαλλία και η Ρωσία εγγυήθηκαν την εφαρμογή του («μορφή Νορμανδία»).
Περιέχει περίπου τις ίδιες διατάξεις με το πρώτο πρωτόκολλο, τις οποίες προσδιορίζει λεπτομερέστερα. Πάνω απ’ όλα υποδηλώνει ότι η αποκέντρωση, η οποία δεν έγινε σε αντίθεση με τα συμφωνηθέντα, θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί μέσω μιας συνταγματικής μεταρρύθμισης.

Η Ρωσία φοβόταν ότι αυτό το δεύτερο πρωτόκολλο δεν θα εφαρμοζόταν περισσότερο από το πρώτο. Αυτό εξηγήθηκε στη συνέχεια από τον Vladislav Surkov, ο οποίος ήταν υπεύθυνος αυτού του φακέλου στο Κρεμλίνο, και όχι επειδή δεν ήθελε να το εφαρμόσει όπως παρερμήνευσε η Le Figaro [6]. Εξάλλου, ήταν η Μόσχα [7], και όχι το Βερολίνο ή το Παρίσι, που υπόβαλε αυτό το πρωτόκολλο στο Συμβούλιο Ασφαλείας για έγκριση.

Ο Βιάτσεσλαβ Βολόντιν, πρόεδρος της Ρωσικής Κρατικής Δούμας.

ΠΡΟΣ ΔΙΚΗ ΜΙΑΣ ΝΥΡΕΜΒΕΡΓΗΣ 2

Αντιδρώντας στα σχόλια της καγκελαρίου Μέρκελ και του προέδρου Ολάντ, ο πρόεδρος της Κρατικής Δούμας (δηλαδή της Κάτω Βουλής), Βιάτσεσλαβ Βολοντίν, παρενέβη αμέσως για να εξοργιστεί με αυτές τις ομολογίες. Στη συνέχεια, μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων, δημοσίευσε τα σχόλιά του στο κανάλι του στο Telegram [8]. Προκάλεσαν δύο τηλεγραφήματα, ένα από το πρακτορείο Tass [9] και ένα άλλο από το πρακτορείο Ria-Novosti [10], τα οποία οι αντίπαλοί μου αγνοούν επίσης.

Ως πρόεδρος της Δούμας, αρχικά αναφέρει τα λόγια του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν: «Αν μια μάχη είναι αναπόφευκτη, πρέπει να χτυπήσεις πρώτος». Στη συνέχεια δηλώνει: «Οι ομολογίες ενός εκπροσώπου του καθεστώτος του Κιέβου και πρώην Γερμανού και Γάλλου ηγετών θα έπρεπε να χρησιμεύσουν ως αποδεικτικά στοιχεία ενώπιον ενός διεθνούς στρατοδικείου. Αυτοί οι ηγέτες συνωμοτούσαν για να ξεκινήσουν έναν Παγκόσμιο Πόλεμο με προβλέψιμες συνέπειες. Τους αξίζει να τιμωρηθούν για τα εγκλήματά τους».

Χαρακτηρίζοντας τις δηλώσεις της Άνγκελα Μέρκελ, του Φρανσουά Ολάντ και του Ολεξίι Ντανίλοφ ως αποδείξεις «εγκλημάτων», αναφέρεται στα «εγκλήματα κατά της Ειρήνης» που κηρύχθηκαν στην Απελευθέρωση από το Διεθνές Στρατιωτικό Δικαστήριο της Νυρεμβέργης. Σύμφωνα με αυτήν την αρχή, που αναγνωρίζεται από όλα τα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών, πρόκειται για τα πιο σοβαρά εγκλήματα, ακόμη χειρότερα από τα «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας». Είναι επομένως και απαράγραπτα.

Δεν έχουν ακόμη εκδοθεί εντάλματα σύλληψης κατά της Άνγκελα Μέρκελ, του Φρανσουά Ολάντ και του Ολεξίι Ντανίλοφ, αλλά έχουν ήδη αναφερθεί. Πράγματι, δεν υπάρχει επί του παρόντος καμία δικαιοδοσία ικανή να δικάσει τα εγκλήματά τους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο πρόεδρος Βιάτσεσλαβ Βολοντίν αναφέρθηκε σε ένα «διεθνές στρατιωτικό δικαστήριο» (αντίστοιχο με αυτό της Νυρεμβέργης). Το τελευταίο μένει να θεσμοθετηθεί μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι εκείνη τη στιγμή, εκτός και αν υπάρξει συμφωνία με τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ουκρανία, η Άνγκελα Μέρκελ, ο Φρανσουά Ολάντ και ο Ολεξίι Ντανίλοφ θα πρέπει να λογοδοτήσουν για «εγκλήματα κατά της Ειρήνης».

Μπορώ μόνο να λυπάμαι που οι καταγγέλλοντες μου δεν βρήκαν τα έγγραφα που αναφέρονται παραπάνω. Στην πραγματικότητα, αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό: ενδιαφέρονται μόνο για τα αγγλοσαξονικά ή ευρωπαϊκά πρακτορεία τύπου που αρνούνται να λάβουν υπόψη τη ρωσική άποψη. Λαμβάνουν τις μετρητοίς την επίσημη αφήγηση και δεν κάνουν επαλήθευση που είναι μέρος της δουλειάς τους

ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΤΟΥ ΜΙΝΣΚ ΔΕΝ ΕΦΑΡΜΟΣΤΗΚΑΝ ΠΟΤΕ

Η Ρωσία, όπως ανέφερα παραπάνω, παρουσίασε το δεύτερο πρωτόκολλο στο Συμβούλιο Ασφαλείας στις 17 Φεβρουαρίου 2015. Ήταν το αντικείμενο της απόφασης 2202. Σε παράρτημα, η Μόσχα ζήτησε την έγκριση του κείμενου του πρωτοκόλλου και της δήλωσης τεσσάρων αρχηγών κρατών: των Βλαντιμίρ Πούτιν (Ρωσία), Πέτρο Ποροσένκο (Ουκρανία), Φρανσουά Ολάντ (Γαλλία) και Άνγκελα Μέρκελ (Γερμανία). Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων, ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Ουκρανίας στη Νέα Υόρκη χαιρέτισε την αμείωτη υποστήριξη των Ηνωμένων Εθνών.

Παρεμπιπτόντως, ας παρατηρήσουμε ότι ο μόνιμος εκπρόσωπος της Κίνας εξήγησε, εκείνη τη στιγμή, τη θέση που εξακολουθεί να είναι δική του σήμερα: η ειρήνη μπορεί να είναι διαρκής μόνο εάν αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες όλων των μερών.

Στις 31 Αυγούστου 2015, οι «ακέραιοι εθνικιστές» του Σλόμποντα σκότωσαν αστυνομικούς κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας στην Βερχόβνα Ράντα. Η συνταγματική μεταρρύθμιση δεν θα εγκριθεί ποτέ.

Ωστόσο, η δεύτερη συμφωνία του Μινσκ δεν έχει εφαρμοστεί. Στο Ντονμπάς, πάντα γίνονταν σποραδικές συγκρούσεις, με κάθε πλευρά να κατηγορεί την άλλη. Εξάλλου, το Κίεβο ήθελε να κηρυχτεί η αμνηστία μετά τις τοπικές εκλογές, ενώ οι ηγέτες των όμπλαστ του Ντονμπάς ήθελαν να κηρυχτεί πριν. Θα μπορούσαν έτσι να είχαν θέσει υποψηφιότητα για τις εκλογές και πιθανότατα θα τις είχαν κερδίσει. Συνταγματικές τροποποιήσεις τέθηκαν πράγματι σε ψηφοφορία στις 31 Αυγούστου 2015, στη Βερχόβνα Ράντα, παρουσία της... ειδικής απεσταλμένης των ΗΠΑ, της Στράουσίστριας Βικτόρια Νούλαντ που είχε οργανώσει το πραξικόπημα του 2014 (γνωστό ως «EuroMaïdan»). Οι εκλεγμένοι του «ακέραιου εθνικιστικού» κόμματος Σλόμποντα προσπάθησαν να εμποδίσουν την ψηφοφορία και εισέβαλαν στο βήμα της βουλής φωνάζοντας «Ντροπή!» και «Προδοσία!» [11]. Εν τω μεταξύ, συγκρούσεις σημειώθηκαν έξω από τη Συνέλευση μεταξύ της αστυνομίας και «ακραίων εθνικιστών» πολιτοφυλακών, με 4 νεκρούς και 122 τραυματίες. Στη Ράντα δεν επιτεύχθηκε η ειδική πλειοψηφία και δεν εγκρίθηκε η συνταγματική μεταρρύθμιση.

Αυτές οι ταραχές ήταν οι πιο σημαντικές μετά την ανατροπή του εκλεγμένου προέδρου, Βίκτορ Γιανουκόβιτς, από τους «ακραίους εθνικιστές» του Σλόμποντα, που υποστηρίζονταν από την Βικτόρια Νούλαντ. Ο πρόεδρος Πέτρο Ποροσνέκο τους καταδίκασε, αλλά δεν χρειάστηκε να του το πούνε δύο φορές. Ήταν ξεκάθαρο ότι αν επέμενε να θέλει να εφαρμόσει τις συμφωνίες του Μινσκ, θα ανατρεπόταν με τη σειρά του.

Θαρραλέας, αλλά όχι ατρόμητος, κατήγγειλε ξαφνικά το δεύτερο Πρωτόκολλο του Μινσκ. Σύμφωνα με τον ίδιο, η υπογραφή για την ουκρανική πλευρά του πρώην προέδρου Λεονίντ Κούτσμα ήταν άνευ αξίας επειδή δεν είχε διαπιστευθεί από την Βερχόβνα Ράντα. Σίγουρα ναι, αλλά ο Πέτρο Ποροσένκο που ήταν παρών στις διαπραγματεύσεις, ως εν λειτουργία πρόεδρος της Ουκρανίας, δεν εξέφρασε αντιρρήσεις κατά την υπογραφή του, ούτε κατά την επικύρωσή του από το Συμβούλιο Ασφαλείας και υπέγραψε κοινή δήλωση με την οποία δεσμευόταν να το εφαρμόσει. Από τότε και στο εξής, μοιραζόταν την ίδια κακή πίστη με τον πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ και την καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ.

Ο πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο διόρισε αμέσως τις πολιτοφυλακές του Σλόμποντα για την άσκηση πίεσης στους πληθυσμούς του Ντονμπάς. Ήταν το ζοφερό τάγμα Αζόφ του «Λευκού Φύρερ», Αντρέι Μπιλέτσκι. Για επτά χρόνια, 80.000 μαχητές θα σταθούν αντιμέτωποι. Οι άνδρες του Κιέβου προκάλεσαν από 17.000 έως 21.000 θανάτους στον ίδιο τον πληθυσμό τους στο Ντονμπάς. Ο Ποροσένκο καθιέρωσε ένας είδος απαρτχάιντ, μια υπηκοότητα σε δύο επίπεδα: οι Ρωσόφωνοι του Ντονμπάς δεν είχαν πλέον δικαίωμα σε καμία δημόσια υπηρεσία, ούτε σε σχολεία, ούτε σε συντάξεις.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών δεν παρενέβη, το πολύ εξέδωσε δήλωση του προέδρου του στις 6 Ιουνίου 2018 [12]. Μόλις ανέβηκε στην εξουσία, ο πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι προσπάθησε να επανασυνδέσει τα νήματα συγκαλώντας μια συνάντηση με τη μορφή Νορμανδία, χωρίς να επιτύχει τίποτα.

Ο πρόεδρος Πέτρο Ποροσνέκο ανακοινώνει ότι δεν θα κάνει πλέον τίποτα για τους Ουκρανούς πολίτες του Ντονμπάς.

ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ ΤΟΥ ΝΤΟΝΜΠΑΣ

Στις 2 Νοεμβρίου 2021, ο πρόεδρος διόρισε τον Ντμίτρο Γιάρος, κύρια προσωπικότητα των «ακραίων εθνικιστών» και μακροχρόνιο πράκτορα της CIA [13], σύμβουλο του αρχιστράτηγου των ουκρανικών στρατών, στρατηγού Βάλερι Ζαλούζνι. Γρήγορα ανέπτυξε ένα σχέδιο επίθεσης στο Ντονμπάς [14] το οποίο επρόκειτο να ξεκινήσει στις 9 Μαρτίου 2022.

Ωστόσο, σε μια αυτοσχέδια τελετή στο Κρεμλίνο στις 21 Φεβρουαρίου, η Μόσχα αναγνώρισε ξαφνικά τις Λαϊκή Δημοκρατία του Ντόνεστκ και του Λουγκάνσκ ως ανεξάρτητα κράτη. Την επόμενη μέρα, ξεκινούσε μια «ειδική στρατιωτική επιχείρηση». Τα ρωσικά στρατεύματα συγκλίναν ταυτόχρονα από τα σύνορά τους και από αυτά της Λευκορωσίας για να αποτρέψουν οποιαδήποτε ανασύνταξη των ουκρανικών δυνάμεων στο Ντονμπάς. Κατάστρεφε το στρατιωτικό αεροδρόμιο του Κιέβου, αλλά δεν επιδίωκε να καταλάβει την πρωτεύουσα. Σε λίγες εβδομάδες, απελευθέρωσε το μεγαλύτερο μέρος του Ντονμπάς.

Για μήνες, η Ρωσία απέφευγε να προφέρει τη λέξη «πόλεμος». Εξηγούσε ότι επενέβαινε αποκλειστικά για να βάλει τέλος στις κακουχίες του άμαχου πληθυσμού του Ντονμπάς. Αντίθετα, η Δύση την κατηγορούσε ότι «εισέβαλε» στην Ουκρανία για να την κατακτήσει. Ωστόσο, η Ρωσία δεν εφάρμοσε παρά μόνο το ψήφισμα 2202 και τη δήλωση των αρχηγών κρατών που διαπραγματεύτηκαν τις συμφωνίες του Μινσκ. Άλλωστε είχε εξασφαλίσει αυτή την δυνατότητα απαιτώντας να αναπαραχθεί στο παράρτημα του ψηφίσματος. Το να λένε ότι η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία θα σήμαινε ότι η Γαλλία «εισέβαλε» στη Ρουάντα όταν έβαλε τέρμα στη γενοκτονία των Τούτσι το 1994. Κανείς δεν το σκέφτεται. Απλώς εφάρμοσε το ψήφισμα 929 και έσωσε εκατομμύρια ζωές.

Περιέργως, η Ρωσία δεν έθεσε το επιχείρημα της «ευθύνης για προστασία» (R2P). Κι αυτό γιατί ήταν αντίθετη στη διατύπωση αυτής της έννοιας, η οποία δεν υιοθετήθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη παρά μόνο το 2005. Ωστόσο, θα τη χρησιμοποιήσει εντέλει, στις 12 Φεβρουαρίου 2024, σε συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας που θα έχει συγκαλέσει. Θα παρουσιάσει την αμετάβλητη θέση της, αλλά αυτή τη φορά θα χρησιμοποιήσει την ίδια διπλωματική γλώσσα με τους συνομιλητές της.

ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΠΟΛΕΜΟΥ

Τελειώνοντας αυτό το άρθρο, επιστρέφω στα γραπτά των συναδέλφων μου. Σύμφωνα με αυτούς, επινόησα την ευθύνη του Φρανσουά Ολάντ και της Άνγκελα Μέρκελ στον τρέχοντα πόλεμο και μεταφέρω την ρωσική παραπληροφόρηση υποστηρίζοντας ότι η Μόσχα δεν εισέβαλε στην Ουκρανία. Μάλλον έγραψαν αυτά τα άρθρα με σκοπό να υπονομεύσουν την αξιοπιστία μου. Ίσως δεν συνειδητοποίησαν ότι γράφοντας αυτά τα σκουπίδια σε κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης, παραπλανούσαν το κοινό και εντέλει μετέδιδαν την προπαγάνδα των υποστηρικτών του πολέμου.

Τιερί Μεϊσάν
Μετάφραση
Κριστιάν Άκκυριά

[1] « Thierry Meyssan et P.A Plaquevent - Occident Vs Eurasie, comprendre le choc géopolitique mondial », Résistance et réinformation, YouTube, 3 avril 2024. Voir à la 45° minute.

[2] « Hollande : ‘There will only be a way out of the conflict when Russia fails on the ground’ », Theo Prouvost, Kyiv Independent, December 28, 2022.

[3] « Vovan et Lexus piègent François Hollande », Niko You YouTube.

[4] "Hatten Sie gedacht, ich komme mit Pferdeschwanz ?", Tina Hildebrandt und Giovanni di Lorenzo, Die Zeit, 7. Dezember 2022.

[5] « 0802 Volodymyr Zelensky obligé de limoger Oleksiy Danilov, mais les nationalistes intégraux restent au pouvoir », Voltaire, actualité internationale - N°80 - 29 mars 2024.

[6] «Σύμφωνα με τον Μάγο του Κρεμλίνου, ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν ήθελε τις συμφωνίες του Μινσκ 2», Régis Genté, Le Figaro , 18-19 Φεβρουαρίου 2023.

[7] «Επιστολή με ημερομηνία 13 Απριλίου 2014, απευθυνόμενη στον πρόεδρο του Συμβουλίου Ασφαλείας από τον Μόνιμο Αντιπρόσωπο της Ρωσικής Ομοσπονδίας στα Ηνωμένα Έθνη», Vitaly Churkin, Αναφορά ΟΗΕ: S/2014/264. Και «Σχέδιο ψηφίσματος που κατατέθηκε από τη Ρωσική Ομοσπονδία», 17 Φεβρουαρίου 2015, Αναφορά ΟΗΕ: S/2015/117.

[8] « Если драка неизбежна, бить надо первым— В.В.Путин », Telegram, Вячеслав Володин, 18 января 2023.

[9] « Володин призвал рассмотреть на трибунале признания Меркель, Олланда и руководства Украины », ТАСС, 18 января 2023, 06:38.

[10] « Володин назвал признания Олланда и Меркель доказательствами для трибунала », РИА Новости, 18 января 2023, 09h51.

[11] «Στο Κίεβο, η μεταρρύθμιση του Συντάγματος μετατρέπεται σε ταραχή», Stéphane Siohan και «Η Ράντα είναι διχασμένη για την αυτονομία των αυτονομιστικών περιοχών», Pierre Avril, Le Figaro , 1 Σεπτεμβρίου 2015. «Η Ουκρανία είναι διχασμένη για την αυτονομία των φιλορωσικών φέουδων», Benoît Vitkine, Le Monde , 2 Σεπτεμβρίου 2015. 

[12] « Déclaration du président du Conseil de sécurité », 6 juin 2018. Référence Onu : S/PRST/2018/12.

[13] «Η CIA συντονίζει Ναζί και τζιχαντιστές», του Thierry Meyssan, Al-Watan (Συρία), μετάφραση Κριστιάν Ακκυριά, Δίκτυο Βολταίρος, 19 Μαΐου 2014.

[14] « Plan ukrainien d’attaque du Donbass ». Document révélé par Ria-Novosti